ایالات متحده سابقه پررنگی در تحریم کشورهای دیگر دارد. ونزوئلا، کوبا، کره شمالی، روسیه و کشورهای متعدد دیگری در طول سال‌های گذشته با محدودیت‌ها و جریمه‌هایی از جانب این کشور مواجه شده‌اند. ایالات متحده همواره برای تنبیه کشورهایی که از قواعد بین‌المللی پیروی نمی‌کند، از قدرت اقتصادی‌اش استفاده کرده است. یکی از برجسته‌ترین کشورهایی که هدف تحریم ایالات متحده بوده، ایران است که از زمان بحران گروگانگیری در سال ۱۹۷۹ دستخوش زنجیره درازی از ممنوعیت‌ها، موانع و تحریم‌ها بوده است.
در ژانویه ۲۰۱۶ باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا به‌عنوان بخشی از توافق هسته‌ای تاریخی با ایران، با امضای فرمانی اجرایی برخی از این تحریم‌ها را لغو کرد. با این حال، در نوامبر ۲۰۱۸ و ۵ ماه پس از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای، این تحریم‌ها دوباره برقرار شدند. از آن زمان، اوضاع فقط بدتر شده است. دولت ترامپ در ماه ژوئن در اقدامی تلافی‌جویانه در پی انهدام پهپاد آمریکایی توسط ایران، تحریم‌های جدیدی را وضع کرد. قانون‌گذاران آمریکایی نیز در ماه دسامبر طرحی را ارائه کردند که توانایی ایران برای بهره‌برداری از ارزی دیجیتال را محدود می‌کرد.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که دولت ایران در اقدامی مشابه دولت ونزوئلا به‌دنبال ارائه ارزی دیجیتال با پشتوانه بانک مرکزی این کشور است، این اتفاقی در حالی روی می‌دهد که بسیاری از شهروندان ایرانی به‌منظور کاهش آثار تورم شدید پول ملی به استخراج رمزارزهای موجود روی آورده‌اند اما هرچند می‌توان ابتکار ایران در این زمینه را تا حدودی تحسین کرد، ایالات متحده به‌دنبال راهکارهایی است تا جمهوری اسلامی را از منافع رمزارزها محروم کند. مسئولان ایرانی در ابتدای ماه جولای به این مسئله اعتراض کردند که کنگره ایالات متحده به‌دنبال تحریم استخراج رمزارز است، البته این مسئولان مشخص نکردند که کنگره چطور می‌خواهد به چنین هدفی دست یابد.
با این حال اگرچه بدون شک ایالات متحده ترجیح می‌دهد ایران هیچ‌گونه دسترسی به رمزارزها نداشته باشد و نتواند ارزهای دیجیتال خودش را عرضه کند، به‌نظر نمی‌رسد بتواند کاری برای محدود کردن این کشور خاورمیانه‌ای انجام دهد جز اینکه تحریم‌هایی وضع کند که شرکت‌های آمریکایی و خارجی را از انجام معاملات مربوط به رمزارز با جمهوری اسلامی منع کند.
تحریم استخراج رمزارز به صورت مستقیم؟
خبرگزاری محلی فارس ششم جولای گزارش داد که سعید زرندی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران بیانیه‌ای در مورد رمزارزها منتشر کرده است. زرندی در این بیانیه اشاره کرده بود که از بیت کوین می‌توان به‌عنوان ابزاری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا استفاده کرد، او همچنین ادعا کرده بود که کنگره ایالات متحده به‌دنبال جلوگیری از تولید بیت کوین در ایران است.
این مسئول ایرانی توضیحی نداده بود که قانون‌گذاران آمریکایی چطور می‌خواهند این کار را انجام دهند اما در هر صورت، اضافه کرده بود که چند وزارت‌خانه ایران با بانک مرکزی همکاری می‌کنند تا «مسئله استخراج بیت کوین را حل کنند.» این درحالی است که رئیس بانک مرکزی به‌تازگی اعلام کرده بود که علی‌رغم سخت‌گیری‌های اخیر، دولت قصد دارد استخراج رمزارز را قانونی کند. این سخنان نشان می‌دهد که دولت ایران با جدیت به‌دنبال ترویج استفاده از رمزارزها به‌عنوان روشی برای مقاومت در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا و دیگر کشورهاست و در عین حال می‌خواهد ارزی دیجیتال با پشتوانه بانک مرکزی خودش ایجاد کند.
با توجه به این تغییر رویکرد، خوب است ببینیم ایالات متحده چطور می‌تواند از استخراج و تولید رمزارز در ایران جلوگیری کند یا آن را محدود کند یا شاید بهتر باشد این‌طور بگوییم که خوب است ببینیم دولت ایالات متحده اگر بخواهد، چقدر می‌تواند قدرتش را بر بیت کوین و دیگر رمزارزها اعمال کند.
متخصصان بیت کوین و بلاک چین استدلال می‌کنند که از لحاظ فنی جلوگیری از استخراج و کاربرد رمزارز برای قدرتی مثل دولت ایالات متحده نیز بسیار دشوار است. جیمی سانگ، توسعه‌دهنده هسته بیت کوین به Cointelegraph توضیح داد که موفقیت چنین اقدامی بعید خواهد بود چراکه همه کشورهایی که استخراج در آن‌ها انجام می‌شود، باید در این کار مشارکت کنند. سانگ می‌گوید:
«چنین ممنوعیتی نیازمند همکاری در سطحی گسترده است و کشورهای مختلف باید همه استخراج‌کننده‌ها را موظف کنند از پذیرش بلاک‌هایی که دولت‌شان ممنوع کرده، خودداری کنند. این کار واقعا دشوار است چرا که همه افراد در همه جا می‌توانند استخراج کنند. برای اجرایی شدن بهره‌ور این ممنوعیت، حداقل ۵۱ درصد از شبکه باید همکاری کنند، البته از لحاظ عملی این رقم باید خیلی بیشتر مثلا ۷۵ درصد باشد.»
سانگ در پایان نتیجه‌گیری کرد:
«بخش زیادی از قدرت استخراج خارج از ایالات متحده قرار دارد و جلوگیری از هر مسئله‌ای در سیستم‌های غیرمتمرکز دشوار است.»
این نکته کلیدی است چراکه در واقعیت دولت ایالات متحده تنها زمانی می‌تواند استخراج رمزارز را ممنوع کند که این فعالیت فقط در ایالات متحده انجام شود. اسپنسر لیونز (Spencer Lievens)، مدیر عامل Duality Blockchain Solutions در این مورد به Cointelegraph گفت:
«می‌توان ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی را ملزم کرد که استخرهای استخراج یا هر فعالیتی مربوط به استخراج را مسدود کنند اما دولت‌ها راحت‌تر می‌توانند از استخراج در کشورهای تحت کنترل‌شان جلوگیری کنند تا کشورهایی که تحت حکومت مستقل دیگری هستند.»
درنتیجه بسیار بعید است که آمریکا بتواند به‌طور مستقیم از استخراج بیت کوین یا رمزارز جلوگیری کند چرا که این کشور به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند کنترل اینترنت ایران را در دست بگیرد یا آن‌قدر قدرت هش جمع‌آوری کند که بلاک‌های استخراج‌شده در ایران را ممنوع کند. به‌طور مشابه، سانگ همچنین معتقد است بسیار غیرمحتمل است که دولت آمریکا بتواند ایران را از توسعه و تولید ارز دیجیتال اختصاصی منع کند، بیشتر به این علت که دولت یا بانک مرکزی ایران بلاک چین این ارز را کنترل خواهند کرد. سانگ می‌گوید:
«ایران هر وقت بخواهد می‌تواند ارز دیجیتال خودش را ایجاد کند و هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی این کار را بگیرد.»
تحریم استخراج رمزارز به صورت غیرمستقیم
دیگر توسعه‌دهندگان بیت کوین نیز با تحلیل سانگ موافقند، برای مثال نیکلاس دوریر با قطعیت به Cointelegraph گفت:
«جلوگیری از استخراج رمزارز غیرممکن است.»
با این حال سانگ و دوریر هر دو معتقدند، روش‌های غیرمستقیمی برای محدود کردن استخراج رمزارز در ایران و بی‌ثمر کردن تلاش‌های جمهوری اسلامی برای استفاده از منافع ارز دیجیتال اختصاصی وجود دارد. برای مثال دوریر می‌گوید:
«ایالات متحده می‌تواند تولیدکننده‌های دستگاه‌های ماینر مثل Bitfury را از فروش محصولات‌شان به ایران منع کند اما تولیدکننده‌های ماینر غیرآمریکایی بسیاری (مثلا در چین) وجود دارند.»
سانگ نیز در همین راستا اضافه می‌کند، اگرچه ایران قطعا می‌تواند بدون دردسر زیاد از طرف ایالات متحده و سازمان‌هایش ارز دیجیتالش را ارائه کند:
«ترغیب دیگران به پذیرش آن ارز به‌عنوان روش پرداخت یا ذخیره کردن ثروت‌شان به‌وسیله آن، بحثی کاملا متفاوت است.»
در هر دو مورد، مشکل به تحریم‌ها بازمی‌گردد، مسئله‌ای که پیش از این در مورد ونزوئلا و کاهش توانایی این کشور در رسیدن به موفقیت با رمزراز نگون‌بخت پترو شاهد بودیم. ایالات متحده بدون شک می‌تواند قانونی تصویب کند یا فرمانی اجرایی صادر کند که شهروندان آمریکا را از خرید ارز دیجیتال ایران منع کند و چنین قانونی همچنین می‌تواند هرگونه تراکنش با بخش رمزارز ایران را ممنوع کند و در نتیجه برای مثال، دسترسی ایرانی‌ها را به تجهیزات استخراج دشوارتر کند.
درواقع ایالات متحده دقیقا همین کار را می‌خواهد انجام دهد، «قانون منع اقدامات مالی نامشروع ایران» که اکنون در حال بررسی در کنگره است، می‌خواهد شرایط را برای بخش رمزارز ایران بسیار دشوار کند. برای مثال، در بخش ۳۰۳ این طرح آمده است، «همه تراکنش‌های مربوط به تدارکات مالی و دیگر معاملات با ارز دیجیتال ایران توسط شهروندان ایالات متحده یا در ایالات متحده ممنوع است.» در ضمن این لایحه فقط محدود به شهروندان ایالات متحده نیست. در بخش ۳۰۴ آمده است:
«اگر بعد از تصویب این قانون، رئیس‌جمهور تشخیص دهد فردی خارجی آگاهانه در تراکنشی عمده برای فروش، تامین یا انتقال کالاها، خدمات یا پشتیبانی فناوری عمده‌ای به ایران که در ارتباط با توسعه ارز دیجیتال ایران استفاده شده، مشارکت داشته است، باید ۵ مورد یا بیشتر از تحریم‌های توصیف شده در بخش 6(a) قانون تحریم‌های ایران مصوب سال ۱۹۹۶ را در مورد او اجرا کند.»
به بیان ساده قانون منع اقدامات مالی نامشروع ایران همه شهروندان ایالات متحده و افراد خارجی را از خرید ارز دیجیتال ایران یا کمک به توسعه آن منع می‌کند. این قانون به‌طور خاص به استخراج بیت کوین اشاره نمی‌کند اما این احتمال وجود دارد که تداخلی پیش بیاید و تجهیزات فروخته شده به ایرانی‌ها برای استخراج بیت کوین به اشتباه مربوط به توسعه رمزارز ایران تلقی شوند. در نتیجه این قانون می‌تواند روی تولید (یا همان استخراج) بیت کوین در ایران تاثیر بگذارد و دست کم تولیدکننده‌های آمریکایی را از فروش تجهیزات استخراج به سازمان‌های ایران منع کند.
با این حال حتی اگر این قانون بتواند با موفقیت تولیدکنندگان را از فروش تجهیزات استخراج به ایران منع کند، این اتفاق نیز نمی‌تواند از استخراج بیت کوین یا رمزارزهای دیگر در جمهوری اسلامی جلوگیری کند، چراکه دوریر می‌گوید:
«تولید ماینرها فرایندی شناخته‌شده است بنابراین اگر تقاضای برطرف نشده‌ای وجود داشته باشد، فکر نمی‌کنم برای کارآفرینی باانگیزه زیاد سخت باشد که تجهیزات مورد نظر را تولید یا قاچاق کند.»
لیونز نیز در این مورد می‌گوید:
«همیشه راهی برای دور زدن تحریم‌ها وجود دارد. ایالات متحده برای رسیدن به هدفش باید زیرساخت دیجیتال ایران را کنترل کند اما درحالی‌که روسیه از ایران پشتیبانی می‌کند، چنین سناریویی غیرمحتمل به‌نظر می‌رسد.»
در واقع اگر همان‌طور که ادعا می‌شود، ایران بتواند سلاح اتمی بسازد، بدون شک قادر به ساخت تراشه‌های ASIC و واحدهای استخراج نیز هست. با این حال اگر قانون منع اقدامات مالی نامشروع ایران تصویب شود، صرف‌نظر از مسئله استخراج رمزارز، بدون شک استفاده از منافع ارز دیجیتال اختصاصی برای ایران بسیار دشوارتر می‌شود. کافیست به تجربه ونزوئلا در این زمینه توجه کنید.
منبع : cointelegraph