هوش مصنوعی و بلاک چین دو مورد از فناوری‌هایی هستند که طی چند سال اخیر بسیار فراگیر شده‌اند و زیاد در موردشان می‌شنویم. در این مطلب به بررسی جنبه‌های مختلف رابطه بین این دو فناوری و تأثیری که می‌توانند روی یکدیگر داشته باشند، خواهیم پرداخت.
چرا هوش مصنوعی و بلاک چین تا این اندازه محبوب شده‌اند؟
هوش‌مصنوعی و بلاک چین جزو فناوری‌هایی هستند در 10 سال گذشته زیاد در موردشان شنیده‌ایم و پیشرفت آن‌ها باعث به وجود آمدن نوآوری‌های متعددی شده است. به همین دلیل، تلفیق کردن این دو فناوری می‌تواند جذابیت دوچندان داشته باشد.
پیش‌بینی می‌شود که این دو فناوری در سال‌های آتی، میلیاردها دلار سودآوری به همراه داشته باشند. برای نمونه، گارتنر پیش‌بینی می‌کند که تا پایان سال 2022، حدود 3.9 تریلیون دلار، ارزش از هوش مصنوعی به دست خواهد آمد و برخی شرکت‌ها نیز تخمین می‌زنند که ارزش بازار بلاک چین تا سال 2023، از 23 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت.
افزایش کاربردهای مختلف هوش‌مصنوعی و بلاک چین، اصلی‌ترین عاملی است که باعث چنین رشدی می‌شود. هوش مصنوعی، که فناوری جدیدی نیست، نقش مهمی در دنیای فناوری به دست آورده و هرچند هنوز به طور کامل پیاده‌سازی نشده است، کاربردهای مختلفی برای آن به وجود آمده‌اند، از تولید و بازاریابی، تا سلامت و سبک زندگی. این فناوری، به یکی از اصلی‌ترین فناوری‌هایی تبدیل شده که برای هر کسب‌وکار الزامی هستند.
طبق اطلاعاتی که شرکت مشاوره مکنزی ارائه کرده است، 47 درصد از کسب‌وکارهایی که در مطالعه این شرکت حضور داشته‌اند، به نحوی از فناوری‌های مختلف هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و 78 درصد از آن‌ها قصد دارند سرمایه‌گذاری خود روی این حوزه را در آینده نزدیک افزایش دهند. بلاک چین نیز مسیر مشابهی را طی می‌کند و اکثر صنایع، دید مثبتی نسبت به آن دارند. یکی از مطالعه‌های PwC نشان داده که تقریبا 84 درصد از شرکت‌کنندگان در این مطالعه، پروژه‌ای در این حوزه تعریف کرده‌اند.
آیا هوش مصنوعی و بلاک چین همخوانی دارند؟
شاید این دو فناوری در روند تکامل خود، مسیرهای متفاوتی را طی کرده باشند ولی در صورتی که در کنار یکدیگر قرار بگیرند، قابلیت‌های زیادی خواهند داشت. هدف اصلی هر دوی این فناوری‌ها، مدیریت و ارسال داده است ولی هر کدام روی بخشی از این پازل تمرکز دارند. یکی از پیامدهای انقلاب دیجیتال این است که هر روز، حجم بسیار عظیمی از داده‌ها از طریق نقاط تماس مختلف، ثبت می‌شوند. هوش مصنوعی به گونه‌ای طراحی شده که بتواند حجم زیادی از داده‌ها را به سرعت جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر کند و بدون اینکه هیچ نوع تعاملی با انسان‌ها داشته باشد، به داده‌های جدید واکنش نشان دهد.
هوش مصنوعی هنوز فاصله زیادی با نقطه ایده‌آل خود دارد ولی می‌تواند به صورت مستمر از عملیات‌های خود یادگیری داشته باشد. برای نمونه، شرکت‌هایی مثل نت فلیکس، اسپاتیفای و گوگل از هوش مصنوعی کمک می‌گیرند تا بتوانند خدمات خود را بهبود داده و پیشنهادهای دقیق‌تری در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند.
در مقابل، بلاک چین روی ذخیره‌سازی و ارسال داده تمرکز دارد. معماری بلاک چین مبتنی بر مفهومی به نام دفتر کل توزیع شده است که داده‌های تمام شبکه را روی تمام گره‌ها ذخیره می‌کند. به این ترتیب، کل شبکه می‌تواند به صورت کاملاً توزیع شده عمل کند و همه افراد به همه داده‌ها دسترسی خواهند داشت. علاوه بر آن، از آنجایی که تمام گره‌ها به تمام داده‌ها دسترسی دارند، وابستگی هوش مصنوعی به سرورهای متمرکز، کاهش پیدا خواهد کرد.
هوش مصنوعی و بلاک چین چه مشکلاتی را می‌توانند رفع کنند؟
هوش‌مصنوعی و بلاک چین دو فناوری مکمل هستند که می‌توانند مزیت‌های متعددی در حوزه‌های مختلف مثل آنالتیکس، سلامت، خدمات اقتصادی و غیره ارائه دهند.
این دو فناوری تا کنون به صورت مجزا عمل می‌کرده‌اند ولی به تازگی شاهد کاربردهای جالبی برای آن‌ها هستیم. یکی از اولین ایده‌هایی که در مورد تلفیق هوش مصنوعی و بلاک چین وجود داشته، استفاده از این دو فناوری برای تحلیل داده است. بلاک چین نیز مانند پایگاه داده‌های متمرکز، منابع اطلاعاتی زیادی دارد که می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی تحلیل شوند و روندهای پنهان را پیدا کنند. مزیت دیگر بلاک چین این است که داده‌های آن قابل تغییر نیستند و حتی اگر یکی از گره‌های شبکه خراب شود، تا زمانی که الگوریتم توافق شبکه کار خود را به درستی انجام دهد، داده‌های موجود در شبکه نیز امن هستند و جای نگرانی وجود ندارد.
یکی دیگر از مسائل کلیدی هوش مصنوعی، دسترسی به قدرت محاسباتی است. موتورهای هوش مصنوعی قوی، به قدرت محاسباتی زیادی نیاز دارند و روش‌های فعلی نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای آن‌ها باشند. استفاده از بلاک چین به این معنی است که هوش مصنوعی می‌تواند به منابع محاسباتی تقریبا بی‌نهایتی در کل شبکه دسترسی داشته باشد و هر وقت نیاز بود، هر قدر توانایی محاسباتی لازم داشت را استفاده کند. از سوی دیگر، هوش مصنوعی می‌تواند میزان برقی که برای استخراج کوین‌های مختلف مصرف می‌شود را کاهش دهد.
یکی دیگر از کاربردهای جالب برای هوش‌مصنوعی و بلاک چین، در حوزه اینترنت اشیاست. با فراگیرتر شدن دستگاه‌های اینترنت اشیا، بلاک چین به فناوری بهینه‌ای برای زیرساخت اینترنت اشیا تبدیل می‌شود و هوش مصنوعی می‌تواند مدیر ایده‌آلی برای این شبکه‌های توزیع شده باشد.
چه چالش‌هایی بر سر راه ادغام هوش مصنوعی و بلاک چین وجود دارد؟
حتی با وجود تمام مزیت‌هایی که می‌توان از ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین به دست آورد، چالش‌های مهمی بر سر این راه قرار دارند.
برای نمونه، علیرغم اینکه بلاک چین دسترسی به داده‌ها را بسیار ساده‌تر می‌کند، هنوز نگرانی‌های زیادی در مورد حریم خصوصی در بلاک چین‌های عمومی وجود دارد زیرا داده‌هایی که از دستگاه‌های اینترنت اشیا به دست می‌آیند، می‌توانند اهمیت بسیار زیادی برای افراد و سازمان‌ها داشته باشند و اگر در دست افراد نامناسبی قرار گیرند، پیامدهای مخربی دارند. یکی از راه‌حل‌هایی که می‌تواند این مشکل را رفع کند، استفاده از بلاک چین‌های خصوصی است. در این نوع بلاک چین، فقط افراد خاصی به داده‌ها دسترسی دارند.
علاوه بر آن، مقیاس‌پذیری هنوز مشکل بسیار بزرگی برای اکثر بلاک چین‌هاست زیرا این بلاک چین‌ها به گونه‌ای طراحی نشده‌اند که بتوانند انتظاراتی که در حال حاضر از آن‌ها می‌رود را پاسخ بدهند. اتریوم که یکی از محبوب‌ترین بلاک چین‌های موجود است، در هر ثانیه حدود 15 تراکنش را پرداش می‌کند و علیرغم اینکه بعضی بلاک چین‌ها ادعای پردازش هزاران تراکنش در ثانیه را دارند، شواهد کافی برای تأیید این موجود وجود ندارد.
آخرین مسئله این است که فناوری قراردادهای هوشمند در حال حاضر برای هوش مصنوعی مشکلاتی را ایجاد می‌کند. امنیت هنوز یکی از چالش‌های مهم است و ماهیت قطعی (deterministic) قراردادهای هوشمند برای موتورهای هوش مصنوعی مشکلاتی را به وجود آورده است زیرا این نوع موتورها به صورت تصادفی عمل می‌کنند.
آیا در حال حاضر نمونه‌ای کاربردی وجود دارد که ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین را ادغام کرده باشد؟
حتی با وجود تمام چالش‌هایی که ذکر شد، شرکت‌ها و سازمان‌هایی وجود دارند که در حال حاضر نیز از ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین نتایجی به دست آورده‌اند.
می‌توان از چند پروژه نام برد که در حوزه‌های مختلفی به ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین پرداختهاند. برای نمونه، شرکت بلاک چینی کورتکس (Cortex) به تازگی اعلام کرد که شبکه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی برای اپلیکیشن‌های توزیع شده (Dapps) راه‌اندازی کرده که به بهینه‌سازی خدمات مالی کمک می‌کند. این شرکت امیدوار است که با استفاده از فناوری جدید خود بتواند گزارش‌های اعتباری برای خدمات مالی توزیع شده ایجاد کند، سیستم‌هایی قوی‌تر برای تشخیص کلاه‌برداری به وجود آورد و حتی به صنعت قمار و بازی‌‌های اینترنتی نیز وارد شود.
شرکت‌های دیگری مثل Endor، رویکردی محدودتر را اتخاذ کرده‌اند. این سازمان که ابزارهای پیش‌بینی مبتنی بر هوش مصنوعی ارائه می‌دهد، از بلاک چین برای افزایش مقیاس‌پذیری موتور تحلیل خود استفاده کرده است.
شرکت‌های خدمات مالی مثل Peculium (پلتفرمی برای مدیریت پس‌انداز)، AiX (پلتفرمی برای تبادل سهم که امکانات مختلفی برای ارتباط بین کارگزاران بورس فراهم می‌کند) و Autonio (ترمینالی که خرید و فروش رمزارزها را تسهیل می‌کند)، توانسته‌اند با تلفیق هوش مصنوعی و بلاک چین ابزارها و راه حل‌های بهتری به وجود آورند.
پروژه‌هایی نیز وجود دارند که ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین را تسهیل می‌کنند؛ مثلا شرکت Singularity Net شبکه‌ای توزیع شده در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا بتوانند به سادگی خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی به وجود آورند و از آن خدمات درآمد به دست آورند.
آینده هوش مصنوعی و بلاک چین چیست؟
کاربردهایی که برای ادغام هوش‌مصنوعی و بلاک چین در این مقاله ذکر شد، فقط نقطه شروع یک روال مهم به حساب می‌آیند زیرا تلفیق این دو فناوری هنوز در مراحل نظری خود قرار دارد و می‌تواند در آینده کاربردهای بسیار بیشتری داشته باشد.
دولت‌هایی که به دنبال تبدیل شدن به هاب‌های نوآوری در مناطق خود یا در کل جهان هستند نیز به ادغام هوش مصنوعی و بلاک چین توجه کرده‌اند. برخی کشورها قوانینی را تصویب کرده‌اند که توسعه این دو فناوری را تسهیل می‌کنند و به نوآوری در این حوزه شتاب می‌دهند. برای نمونه، آمریکا قوانینی دارد که سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی را تسهیل می‌کنند و امارات متحده عربی نیز برنامه‌ای ملی ایجاد کرده که به دانشجویان این حوزه‌ها بورسیه‌های جذابی می‌دهد. حتی کشور مالت نیز اقدامات بلندپروازانه‌ای در این حوزه‌ها انجام داده تا بتواند به مقصدی جذاب در زمینه هوش مصنوعی و بلاک چین تبدیل شود.
یکی از کاربردهای بسیار مهم بلاک چین، تأیید فرآیندهای هوش مصنوعی است زیرا یادگیری ماشین باعث تقویت بسیار زیاد این الگوریتم‌ها می‌شود. بنابراین به جای اینکه به فرآیندهای تخمینی متکی باشیم، بلاک چین می‌تواند تمام داده‌ها را مرحله به مرحله ذخیره کند تا مطمئن شویم که نتایج به دست آمده کاملاً صحت و درستی دارند. پروژه‌های دیگری نیز به بررسی کاربرد هوش مصنوعی و بلاک چین در صنعت سلامت پرداختهاند با این هدف که بتوانند از داده‌های حساس کاربران محافظت کنند و بازارهای مناسب‌تری برای دسترسی افراد به خدمات پزشکی به وجود آورند.
منبع : cointelegraph