بیت‌کوین، محبوب‌ترین رمزارز جهان، برای تبدیل شدن به یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز ایجاد شد که مستقل از هر مرجع مرکزی عمل می‌کند. با این حال، با افزایش محبوبیت این ارز، نگرانی هایی در مورد سطح واقعی عدم تمرکز در شبکه بیت کوین ایجاد شده است. در واقعیت، بیت کوین بسیار متمرکزتر از آن چیزی است که ممکن است به نظر برسد.
تمرکز نرخ هش و مالکیت کیف پول، تمرکز در شبکه بیت کوین را برجسته می کند. پنج استخر برتر ماینینگ (mining pool) بیش از 50 درصد از نرخ هش را کنترل می کنند و تنها 2 درصد از کیف پول های بیت کوین 71 درصد از کل عرضه بیت کوین را در اختیار دارند. این تمرکز قدرت در بازار و شبکه بیت کوین این پتانسیل را دارد که تمرکززدایی واقعی بیت کوین را تضعیف کند.
علاوه بر این، رواج مبادلات رباتی، تبادلات تقلبی و تمرکز بازار، سؤالاتی را در مورد یکپارچگی بازار بیت کوین ایجاد می کند. بیش از 95 درصد از کل حجم معاملات بیت کوین توسط ربات ها تولید می شود و تعداد کمی از صرافی های اصلی بر بازار تسلط دارند و اکثر حجم معاملات بیت کوین را کنترل می کنند. این امر تمرکززدایی واقعی اکوسیستم بیت کوین را بیشتر تضعیف می کند.
با این حال، تمرکز بیت کوین حتی فراتر از این عوامل است. در حقیقت، این ارز دیجیتال توسط گروه کوچکی از افراد و سازمان‌ها کنترل می‌شود که برای بالا بردن قیمت بیت‌کوین و کسب منافع مالی قابل توجهی هماهنگ می‌شوند. این افراد و سازمان ها که به عنوان «صاحبان پنهان» بیت کوین شناخته می شوند، از ذخایر قابل توجه ارز خود برای دستکاری بازار استفاده می کنند.
صاحبان پنهان بیت کوین برای دستکاری بازار و بالا بردن قیمت ارز هماهنگ می شوند و سیستمی را ایجاد می کنند که به ضرر تعداد زیادی از افراد است. آنها از ابزارهای مختلفی برای رسیدن به این هدف استفاده می کنند، مانند خرید و فروش هماهنگ، انتشار اخبار و شایعات مثبت در مورد بیت کوین، و ایجاد هیاهو در مورد این ارز برای افزایش تقاضا.
یکی از نمونه‌های دستکاری بازار بیت‌کوین، طرح بدنام «پمپ و تخلیه» یا همان Pump and Dump است که در آن گروهی از سرمایه‌گذاران مقدار زیادی بیت‌کوین را خریداری می‌کنند تا قیمت را بالا ببرند و سپس دارایی‌های خود را برای کسب سود می‌فروشند و باعث ضرر و زیان سرمایه‌گذاران دیگر می شوند.
ماهیت واقعی بیت کوین به عنوان یک ارز متمرکز، ایده تمرکززدایی را تضعیف می کند و سؤالاتی را در مورد یکپارچگی و دوام طولانی مدت این ارز دیجیتال ایجاد می کند. از آنجایی که این ارز همچنان به محبوبیت خود ادامه می دهد و سرمایه گذاران بیشتری را جذب می کند، شناسایی و پرداختن به ماهیت متمرکز بیت کوین، و تلاش برای ایجاد یک اکوسیستم ارز دیجیتال شفاف تر، غیرمتمرکز و عادلانه ضروری است.
یک راه حل بالقوه تشویق به پذیرش ارزهای دیجیتال جایگزین است که به گونه ای طراحی شده اند که غیرمتمرکزتر باشند و در برابر دستکاری بازار مقاوم باشند. علاوه بر این، ترویج استفاده از مبادلات غیرمتمرکز و تشویق به شفافیت بیشتر در مورد مالکیت بیت کوین و فعالیت های تجاری می تواند به کاهش تمرکز قدرت در دستان معدودی کمک کند.
رواج دستکاری بازار، تمرکز قدرت و عدم شفافیت در بازار بیت کوین نگرانی های جدی است که نمی توان آنها را نادیده گرفت. برای تنظیم‌کننده‌ها، توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران ضروری است که با یکدیگر برای ایجاد یک اکوسیستم ارز دیجیتال غیرمتمرکز و عادلانه‌تر همکاری داشته باشند.
در نتیجه، تمرکززدایی واقعی بازار و شبکه بیت کوین هنوز مورد بحث است. در حالی که بیت کوین به عنوان یک ارز غیرمتمرکز طراحی شده است، واقعیت این است که گروه کوچکی از نهادها کنترل قابل توجهی بر شبکه دارند. صاحبان پنهان بیت کوین مانند یک بازی عمل می کنند و بازار را دستکاری می کنند تا ارزش بیت کوین را بالا ببرند و سودهای کلانی برای خود ایجاد کنند. این تمرکز قدرت در دست چند فرد و سازمان، ماهیت تمرکززدایی را تضعیف می کند و سؤالاتی را در مورد یکپارچگی و دوام طولانی مدت ارز دیجیتال ایجاد می کند.
نویسنده: پویان قمری، اقتصاددان و متخصص بلاکچین