دنیای هنر مدت‌هاست که بستری برای خلاقیت و ابراز وجود بوده است، اما در سال‌های اخیر به پناهگاه مجرمانی نیز تبدیل شده است که به دنبال پنهان کردن فعالیت‌های غیرقانونی خود هستند. بازار هنر توسط مجرمان و سازمان های جنایتکار برای پولشویی، پنهان کردن دارایی های غیرقانونی و انتقال وجوه به آن سوی مرزها مورد سوء استفاده قرار می گیرد.
بازار هنر به ویژه هنر معاصر و مدرن با افزایش قیمت قابل توجهی روبرو شده است. ارزش آثار هنری می تواند افزایش یابد و فروش آن ها حتی چندین میلیون دلار بیشتر شود. مجرمان بازار هنر را فرصتی عالی برای جابجایی مبالغ هنگفت می دانند.
مجرمان معمولاً با به دست آوردن پول نقد از فعالیت های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر، خرید و فروش اسلحه یا پولشویی فعالیت خود را شروع می کنند. آنها به جای واریز این پول به حساب بانکی، یک اثر هنری ارزشمند می خرند. آثار هنری سپس در حراجی، اغلب در کشوری دیگر فروخته می‌شود و درآمد حاصل از فروش به حساب بانکی منتقل می‌شود، که ظاهراً به عنوان درآمد مشروع حاصل از معامله هنری تلقی می گردد.
این فرآیند، که به آن “دلالی هنر” گفته می شود، مجرمان را قادر می سازد تا مقادیر قابل توجهی پول را بدون ایجاد سوء ظن جابه جا کنند. سپس می توانند از این پول برای معاملات قانونی استفاده کنند یا آن را در دارایی های قانونی سرمایه گذاری کنند. فقدان مقررات و شفافیت در بازار هنر، آن را به روشی ایده آل برای پولشویی تبدیل می کند.
علاوه بر این، مجرمان از هنر برای پنهان کردن دارایی های غیرقانونی خود استفاده می کنند. نگهداری و حمل و نقل آثار هنری با ارزش، بسیار آسان است و آنها را به ابزاری عالی برای پنهان کردن دارایی ها تبدیل می کند. مجرمان اغلب آثار هنری را با پول غیرقانونی می خرند و آنها را در مکان های امن مانند صندوق امانات یا مجموعه های هنری خصوصی پنهان می کنند.
مجرمان نیز از بازار هنر برای انتقال وجه به خارج از مرزها بدون شناسایی سوء استفاده می کنند. بازار هنر جهانی است و شامل معاملات ارزهای مختلف است. معاملات هنری اغلب شامل واسطه‌ها یا شرکت‌هایی می‌شود، که تلاش‌ها برای ردیابی پول به منشاء جنایی آن را پیچیده می‌کند.
اما فروشندگان آثار هنری و خانه های حراج در شناسایی و جلوگیری از فعالیت های غیرقانونی در بازار هنر هوشیارتر می شوند. با این حال، به دلیل عدم شفافیت و مقررات بازار، این امر بسیار دشوار است.
در پایان، بازار هنر به عنوان ابزاری در دست مجرمان برای پولشویی، مخفی کردن دارایی های غیرقانونی و انتقال وجوه به آن سوی مرزها بدل شده است. مجرمان از آثار هنری با ارزش برای مخفی کردن فعالیت‌های غیرقانونی خود و انتقال مقادیر زیادی پول در سراسر جهان استفاده می‌کنند. فقدان مقررات و شفافیت در بازار هنر، این بازار را به یک هدف آسیب پذیر برای سو استفاده جنایی تبدیل می کند. برای نظارت بر بازار هنر و جلوگیری از سوء استفاده از آن برای مقاصد مجرمانه، وجود نهادهای نظارتی ضروری است.
نویسنده: پویان قمری، اقتصاددان و نظریه پرداز اقتصادی
