در آستانه یک انقلاب تکنولوژیکی، باید بیش از پیش به کلمات سعدی شاعر پارسی‌نگار توجه کنیم: «بنی آدم اعضای یک پیکرند»، یعنی همه انسان‌ها اعضای یک چارچوب هستند. چارچوبی که شاید در حال شکل گیری توسط تکنولوژی باشد. این مقاله به ماتریس جذاب و البته تا حدودی ترسناکی می‌پردازد که هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی در دنیای امروز در حال ایجاد آن هستند.
دنیایی را تصور کنید که در آن مرزها ناپدید می شوند و با جریان آزاد ایده ها، منابع و فرصت ها جایگزین می شوند. زندگی ای را تصور کنید که در آن توانایی شما برای کسب درآمد با دسترسی به سرمایه مرتبط نیست. این واقعیتی است که توسط نیروهای قدرتمند هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی در حال شکل گیری است. آنها ساختارهای سنتی را تضعیف می کنند و نظم جهانی جدیدی ایجاد می کنند که در آن رفاه دیگر یک امتیاز نیست، بلکه یک حق جهانی است.
با این حال، ایرادی در پشت این ایده جذاب وجود دارد. با ظهور این دنیای جدید، ما در معرض خطر افزایش استانداردهای دوگانه اجتماعی هستیم. ماتریسی که در آن حرکت می کنیم یک شبکه پیچیده است. همه چیز در مورد نوآوری است، اما اگر مراقب نباشیم، می تواند ما را به سمت نابرابری بکشاند. افراد نخبه و خواص ممکن است سهم بیشتری از این نوآوری بدست آورند، در حالی که افراد محروم ممکن است صرفا در سایه این نوآوری بمانند. اگر این موضوع کنترل نشود، هوش مصنوعی و فناوری‌های کوانتومی می‌توانند به آینه‌هایی تبدیل شوند که تعصبات اجتماعی موجود را منعکس و تقویت کنند.
چگونه می توانیم از این مسئله جلوگیری کنیم؟ شاید حکمت چند صد ساله سعدی کارآمد باشد. سخنان او یادآور قدرتمندی است که ما به هم پیوسته ایم. اگر بخشی از جامعه آسیب ببیند، کل جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. با حک شدن این تفکر در ذهن ما، باید اطمینان حاصل کنیم که هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی به ابزار وحدت تبدیل می شوند، نه تقسیم و تفرقه.
در این دوره شگفت انگیز جدید، ما فقط ناظر نیستیم، بلکه شرکت کنندگان فعالی هستیم. محاسبات کوانتومی، با قدرت حل مسئله عظیم خود، ما را قادر می سازد تا مشکلات مبرم، از تغییرات آب و هوا گرفته تا مراقبت های بهداشتی، از مدل سازی مالی تا لجستیک جهانی را حل کنیم. با قدرت هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی، باید مراقب باشیم که این نیروها را به سمت عروج جمعی بشریت سوق دهیم، نه فقط به عروج عده ای معدود.
سفر ما به این آینده مهیج باید ندای همدلی و همبستگی سعدی را بازتاب دهد: «بنی آدم اعزای یک پیکرند». به عنوان اعضای یک پیکر، ما باید اطمینان حاصل کنیم که رفاه برخی از افراد در حقیقت درد و رنج دیگران را بدتر نمی کند. با در نظر گرفتن این اصل اساسی، ما می توانیم ماتریس پیچیده مدرنیته را رمزگشایی کنیم و راه را برای آینده ای پیشرفته و همچنان انسانی هموار کنیم.
نویسنده: پویان قمری، اقتصاددان و نظریه پرداز اقتصادی
