شفاف سازی مهم ترین مزیت و هدف نهایی بازار سرمایه است اما اين بازار هم مثل هر بازار دیگری سودجویان خود را دارد و می‌تواند حتی به نتایجی خلاف ماهیت خود منجر شود.
بازار سازی، قیمت سهام سازی، قیمت سود سازی، قیمت اطلاعات سازی و… از جمله مواردی است که شفافیت بورس و اوراق را خدشه‌دار می‌کند و همیشه در مسیر سرمایه های این بازار وجود دارد.
در روزهایی که تابلوی بورس اوراق بهادار بیشتر اوقات سبز بود و شاخص به رکورد شکنی های پی در پی می پرداخت، بازار سرمایه که شاید برای بسیاری یک بازار ناشناخته و پر ریسک به منظور سرمایه گذاری به حساب می آمد، توجه و تمایل سرمایه های خرد و کلان را به خود جذب کرد تا جایی که تعداد ثبت نام کنندگان در سامانه سجام در فروردین ماه امسال ۱۸ برابر نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و در ۲۵ روز نخست امسال تعداد ۶۵۱ هزار و ۹۵۹ نفر در سامانه سجام ثبت نام کردند تا تعداد کل ثبت نام کنندگان در این سامانه از مرز ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر عبور کند.
هجوم سرمایه ها و عطش سرمایه داران از طرفی منجر به ایجاد موج سوارانی شد که به دنبال سواستفاده و کلاهبرداری از سرمایه گذاران با شناخت و اشراف اطلاعاتی اندک از این بازار تخصصی بودند.
این افراد از طریق ایجاد گروه‌هایی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی با دریافت حق عضویت و ورودی های قابل توجه به ارائه اطلاعاتی اندک یا ناقص می پرداختند.
اما این تنها یکی از ساده ترین خطرات بازار سرمایه است چرا که بسیاری از این گروه ها کاملا هماهنگ و هدفدار به ارائه اطلاعات غلط و جهت دار می پرداختند تا سرمایه ها را به سمت سهام یا شرکت مورد نظر خود سوق دهند.
به این ترتیب با دستکاری تقاضا در بازار به راحتی ارزش سهم یا سهم هایی را بالا یا پایین می برند.
کلاهبرداران تنها از این طریق عمل نمی کنند، ممکن است این گروه از طرف شرکت ها حتی اطلاعات اشتباه از سودآوری و حساب های مالی خود ارائه کنند، هرچند اطلاعات مالی شرکت ها توسط بورس بررسی می شود اما سوداگران همیشه راهی برای دور زدن قانون و فرار از شفاف سازی پیدا می کنند.
دامپ و پامپ از دیگر روش های تقلب یا کلاهبرداری در بورس است که سودسازی شاید عبارت مناسبی برای این روش باشد.
در این روش کلاهبرداران به رشد تصنعی سهام شرکتی خاص می پردازند و با ارزشمند و سودآور نشان دادن سهام، به ایجاد یک خرید هیجانی و حباب در قیمت سهام بپردازند تا سهامداران قبلی و هم سود کلاهبرداران با فروش سهامشان سود کسب کنند. به این روش فریب، «الگوی پامپ و دامپ» گفته می‌شود.
از دیگر نکاتی که سرمایه گذاران مبتدی در بورس باید نسبت به آن هوشیار باشند، سهام شرکت های کوچک و با سرمایه اندک است. در این شرکت ها قابلیت بالا و پایین شدن ارزش سهام به صورت تصنعی بیشتر امکان دارد.
از جمله نشانه‌های تقلب در سهام شرکت‌های کوچک می توان به موارد زیر اشاره کرد: توصیه یا پیشنهاد نابه‌جا در مورد یک سهم یا رشد نابه‌جای یک سهم، عدم وجود فعالیت تولیدی یا تجاری واقعی در یک شرکت، افزایش غیر قابل توجیه در قیمت سهم یا حجم معاملات سهم و تغییرات مکرر در اسم شرکت یا نوع فعالیت شرکت.
هرگاه با چنین موقعیت هایی مواجه شدید باید نسبت به خرید آن سهم احتیاط و تامل کنید.
در پایان شایان ذکر است که بازار سرمایه از جمله بازارهای سرمایه گذاری است که در عین داشتن ریسک، از جذابیت‌ها و سودآوری خاصی نیز برخوردار است و سرمایه‌گذاران به ویژه افراد مبتدی و تازه وارد به بورس هم باید به یادگیری از افراد مورد اعتماد و آب دیده و استفاده از تجربه سهامداران قدیمی این بازار پرداخته و هم احتیاط های لازم برای حفظ ارزش سرمایه خود را بیش از هر بازار دیگری مد نظر قرار دهند چرا که این روزها بازی با بازارها در حال تبدیل شدن به یک روال است.