بهره‌مندی از بلاک‌چین در صنایع و نمونه‌هایی از آنها

این روزها، فناوری با شتابی بیش از گذشته‌ در حال رشد و رسیدن به رونق است. در این میان، فناوری‌های تازه‌ای در دنیا ظاهر شده‌اند که به نظر می‌رسد، توانایی لازم برای بروز انقلاب‌های چشم‌گیر در دنیا را دارند. خبر جالب‌تر، این است که فناوری‌های تازه در تلفیق و همراهی با یکدیگر می‌توانند تغییرات بسیار شگفت‌انگیزتری هم ایجاد کنند. از جمله فناوری‌های قدرت‌مند این روزها می‌توان به اینترنت اشیاء اشاره کرد. اینترنت، اشیاء و فناوری‌ تازه و جنجال‌برانگیز بلاک‌چین می‌توانند در همراهی با یکدیگر غوغا به پا کنند و منجر به کلید خوردن پروژه‌هایی شوند که زندگی بشری را به یک سطح بالاتر از رفاه منتقل می‌کند. به کمک بهره‌مندی از بلاک‌چین در زمینه‌های مختلف ارتباطی، خلاقیت‌های بی‌نظیری به عرصه ظهور می‌رسند. برای مثال، یکی از بهره‌مندی های مهم بلاک‌چین و فناوری‌های متعلق به آن در سیستم رأی‌گیری‌های مختلف نمود پیدا می‌کند. در ادامه بهره‌مندی از بلاک‌چین در فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیاء و کاربردهای آن در نظام‌های مهمی چون رأی‌گیری و رأی‌دهی به کمک توکن‌های کاربران خواهیم گفت.

بخش اول

نقش بلاک‌چین در فناوری تأمین امنیت مکان‌های مختلف با اینترنت اشیاء

1. چه مشکلاتی با فناوری اینترنت اشیاء برای تامین امنیت مکان‌ها از میان برداشته خواهد شد؟

اتوماسیون از جمله مهم‌ترین مصادیق فناوری در سال‌های اخیر بوده است. احتمالا درباره اتوماسیون منازل و دفاتر کار چیزی به گوش‌تان خورده است. گجت‌های زیادی برای سهولت محافظت و کنترل دفاتر کار و منازل به بازار آمده‌اند. اما منظور از این گجت‌ها دقیقا چیست؟ کاربرد گجت‌ها و برنامه‌های مختلف برای افزایش حفاظت و ایمنی از راه دور اشیا چه می‌تواند باشد؟ اتوماسیون منازل و دفاتر کار به کمک فناوری اینترنت اشیاء مقدور شده است. اینترنت اشیاء، سیستمی است که در آن ابزارهای الکترونیکی، ماشین‌های دیجیتالی و مکانیکی، اشیاء، حیوانات یا افراد با هم در ارتباط قرار می‌گیرند و امکان به اشتراک‌گذاری اطلاعات مرتبط با آنها در یک شبکه مشترک فراهم می‌شود. در این شبکه، نیازی به تعامل انسان با انسان یا انسان با رایانه وجود ندارد.

به کمک فناوری اینترنت اشیاء، کنترل مکان‌های مختلف از راه دور به سادگی پیش خواهد رفت. در این صورت، حتی امکان تنظیم دما و سیستم تهویه یک مکان هم از راه دور شدنی است. هر روز بر شمار ابزارهایی که از طریق فناوری اینترنت اشیاء می‌توانند داده‌های مختلفی را با هم تبادل کنند به طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند. این فناوری‌ها، یکی از درخشان‌ترین دستاوردهای بشر تاکنون بوده‌اند. تأمین امنیت منازل و دفاتر کار از راه دور به کمک اینترنت اشیاء باعث می‌شود تا مکان‌های مختلف برای هر فرد به طور شخصی‌سازی امن و قابل کنترل شود. از این امکانات تازه می‌توان در کنترل شهرها، منازل، فروشگاه‌ها، مزرعه‌های تولیدی، کارخانجات و تقریبا همه مکان‌ها بهره برد.

البته نباید فراموش کرد که وسعت فناوری‌ اینترنت اشیاء، گاهی‌اوقات باعث می‌شود تا کار کمی پیچیده به نظر برسد. زیرا با مسائل و چالش‌هایی مانند شناسایی اطلاعات مربوط به مکان‌های مختلف، مقوله اتصال، تأمین امنیت، مدیریت اشیای مختلف و تعامل با آنها رو به رو هستیم. معماری و زیرساخت‌های لازم برای پیاده‌سازی اینترنت اشیاء در مکان‌های مختلف، کار ساده‌ای نیست. با وجود اینترنت اشیاء در کنترل و مدیریت فضاهای مختلف، امنیت در هر مکانی از نقطه نظر جلوگیری از سرقت، کنترل دما و تهویه، مدیریت مواردی مانند نور و امور فیزیکی (مثلا آب دادن به گلخانه از راه دور) و هر گونه نظارت و بررسی از راه دور دیگری میسر می‌شود. مولفه اصلی و اساسی کار با اینترنت اشیاء، داده‌ها هستند. برای اینکه بتوان به سادگی و راحتی از اینترنت اشیاء استفاده کرد باید داده‌های وسیعی در شبکه و بستر اینترنت اشیا تبادل شوند. مثلا صاحب یک کارخانه یا منزل عادی به راحتی می‌تواند از طریق شبکه و اتصالات اینترنت اشیاء، فقط به کمک یک رمز، درب منزل یا محیط کار خود را باز کند. با وجود این مثال، می‌توان متوجه عمق نیاز به امنیت در سیستم‌هایی را درک  کرد که از اینترنت اشیاء استفاده می‌کنند. کسانی که از این فناوری بهره می‌برند باید مطمئن شوند که هیچ مرکز و مرجعی به داده‌ها و اطلاعات حساس‌شان دسترسی ندارد. یعنی شبکه اینترنت اشیاء باید به طور دائمی امن و امان باشد. علاوه بر این در استفاده از اینترنت اشیاء برای ابزارها و وسایل مختلف، مدام داده‌های حساسی در تعامل و تبادل هستند. اگر امنیت این بستر به اندازه کافی تامین نشود، فناوری محبوب و پرظرفیت نام‌برده به راحتی به وقوع فجایع امنیتی منجر می‌گردد. براساس گزارش یک مقاله که در نشریه ای‌سکیوریتی پلنت (E-security Planet) منتشر شده است، حدود ۴۸ درصد از شرکت‌های آمریکایی از اینترنت اشیاء بهره می‌برند. در نتیجه، مشخص می‌شود که نیاز به رویکرد و ابزارهایی تازه برای رسیدگی و کنترل فناوری اینترنت اشیا وجود دارد.

2. نقش و کاربرد بلاک‌چین در توسعه اینترنت اشیاء (IOT) چیست؟

رهبران صنعت و مخترعانی که در حوزه اینترنت اشیا و به کارگیری آن در مکان‌های مختلف فعالیت می‌کنند در حال استفاده و آزمایش بهره‌مندی از بلاک‌چین و فناوری‌های لجر توزیع‌شده در زمینه اینترنت اشیاء برای تأمین امنیت و کنترل مکان‌های مختلف هستند. بهره‌مندی از بلاک‌چین می‌تواند به تأمین امنیت داده‌ها در مدیریت فضاهای مختلف به اینترنت اشیاء کمک شایانی کند. بلاک‌چین می‌تواند ارزش تازه‌ای در صنعت تأمین امنیت مکان‌ها به وجود بیاورد و اکوسیستم اینترنت اشیاء را از حالت سنتی خارج کند و پارادایم‌های تازه‌ای را در شبکه‌های مرتبط با فناوری‌های گذشته جاری ‌سازد. با وجود بلاک‌چین، امکان ایجاد سرورهای مرکزی ابری (Central Cloud Server) برای شناسایی و تعریف دیوایس‌های موجود در هر مکان مقدور می‌شود. با وجود استفاده از فناوری بلاک‌چین در کنار اینترنت اشیاء، امکان تشکیل شبکه‌های بزرگی مقدور خواهد شد که امنیت بالاتری دارند. هر مکان به عنوان یک گره یا نود (Node) در شبکه بلاک‌چین ثبت می‌شود و امکان یافتن و پیگیری آن بدون وجود ناظری مرکزی به وجود می‌آید. هیچ منبع و مرجع اضافی برای کنترل اعضای شبکه درکار نخواهد بود و این یعنی امنیت در شبکه‌ای غیرمتمرکز ایجاد می‌شود. دیگر ابزارهای مختلف جمع‌آوری داده‌ها از یک مکان نمی‌توانند به بیرون نشت کنند یا مورد سوءاستفاده افراد مختلف قرار بگیرند. واقعیت این است که بلاک‌چین می‌تواند اتوماسیون را در تبادل داده‌ها شدنی کند و امنیت را به واسطه ویژگی‌هایی که دارد به شدت بالا ببرد. به کمک این شبکه، هر شخصی که می‌خواهد از خدمات اینترنت اشیاء برای حفاظت از منزل و دفتر کارش بهره ببرد، به عنوان یک کاربر یا گره در بلاک‌چین ثبت می‌شود. بلوک‌های داده منفرد در کنار هم تشکیل یک زنجیره می‌دهند و با اضافه شدن بلوک‌های تازه یک دفتر کل یا کیف پول یا شبکه دیجیتالی شکل می‌گیرد. تمام داده‌ها و اطلاعاتی که به شبکه اضافه می‌شود، شفاف و واضح هستند.

اطلاعاتی که در هر بلوک بلاک‌چین وجود دارد از طریق کمک گرفتن از بلوک‌های قبلی ثبت و ضبط می‌شود. به همین خاطر، ایجاد هر گونه تغییری در بلوک‌های شبکه، مستلزم تغییر دادن تمام بلوک‌هاست. بدیهی است که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست و این یعنی با به کارگیری بلاک‌چین برای پیاده‌سازی اینترنت اشیاء در بستر آن، امکان دسترسی دیگران به داده‌های هر کاربر و به وجود آوردن تغییرات در آن صفر است. پس تلفیق اینترنت اشیاء و بلاک‌چین به شما کمک می‌کند تا ضریب امنیت زیادی در پیاده‌سازی برنامه‌های اتوماسیون خود داشته باشید. یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی بلاک‌چین که ایمنی اینترنت اشیاء را بالا می‌برد، غیرمتمرکز بودن شبکه آن است. اگر بنا به ایجاد تغییری در شبکه باشد، تمام گره‌ها باید با آن موافقت کنند. به همین خاطر، هیچ‌گونه پشتیبانی و مدیریت مرکزی بر شبکه سایه نمی‌اندازد. بهره‌مندی از بلاک‌چین در پیاده‌سازی اینترنت اشیاء می‌تواند به افزایش ایمنی، عدم نیاز به وجود شبکه‌های متمرکز نظارتی، ثبت و ضبط بهتر وقایع شبکه را به همراه داشته باشد.

3.نقش بلاک‌چین در رفع موانع استفاده از اینترنت اشیاء چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر هم عنوان شد، اینترنت اشیاء برای کنترل منازل، دفاتر کار، اتومبیل‌ها و بسیاری از مکان‌ها و فضاهای دیگر استفاده می‌شود. اما مشکلاتی نظیر هک کردن سیستم داده‌ها و سرقت‌ اطلاعات باعث شده است تا امنیت این فضا تا حد زیادی در معرض خطر قرار بگیرد. اگر داده‌ها و اطلاعات مرتبط با یک سیستم مجهز به فناوری اینترنت اشیاء در یک راه‌آهن، هواپیما یا کشتی به سرقت برود و مثلا داده‌های بخش مالی از سوی هکرها فاش شود، هزینه بسیار سنگینی در پی خواهد بود. اما بلاک‌چین به زعم متخصصان و مهندسان از بهترین فناوری‌ها برای حفظ امنیت حساب‌های کاربری مختلف است. بنا به گفته سازمان ملل متحد (UN)، بلاک‌چین از ظرفیت بسیار زیادی برای برپایی چهارمین انقلاب صنعتی دنیا برخوردار است. بلاک‌چین با تمام ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای که دارد باعث می‌شود تا ضریب امنیت استفاده از فناوری‌های مرتبط با اینترنت اشیاء برای محافظت از راه دور فضاها و مکان‌های مختلف افزایش پیدا کند.

هر چقدر که فناوری‌های مرتبط با اینترنت اشیاء پیشرفته‌تر می‌شوند، شبکه‌ها و وسایل مختلفی هم با یکدیگر در تعامل و ارتباط قرار می‌گیرند. سیستم‌های گرمایشی، نور، انواع لوازم خانگی مانند یخچال‌ها و ماشین‌های لباس‌شویی و تمام تجهیزات و ابزارهای مختلف می‌توانند با هم در ارتباط قرار بگیرند. اما ماجرا از این قرار است که ارتباطات و اتصالاتی که برای کنترل اشیا و مکان‌ها با فناوری اینترنت اشیاء به صورت سنتی استفاده می‌شود، مبتنی بر سرورهای ابری (Cloud Server) فعالیت می‌کنند و حفره‌های امنیتی زیادی در آنها وجود دارد. در واقع، سرورهای ابری ناامن، ارتباطات رمزنگاری نشده، رمزعبورهای ضعیف، فراموش کردن تی‌ال‌اس (TLS) یا امنیت لایه انتقال و عدم احراز هویت صحیح کاربران باعث می‌شود تا امنیت اینترنت اشیاء چندان بالا نباشد. یا دست‌کم، احتمال بروز خطرات امنیتی در آن وجود داشته باشد. با بهره‌مندی از بلاک‌چین می‌توان حساب‌های کاربری ثبت شده در این شبکه را امن‌تر کرد و سرعت بیشتری را برای اتصال به شبکه و به کارگیری اینترنت اشیاء برای مکان‌های مختلف به وجود آورد. ضمن اینکه کار کردن با شبکه بلاک‌چین برای کابران مختلف بسیار ساده و آسان خواهد بود. پس در واقع، همراهی بلاک‌چین با اینترنت اشیاء برای حفاظت و کنترل مکان‌های مختلف از راه دور می‌تواند سرعت و سهولت بیشتری برای افراد در این مسیر به وجود بیاورد و حفره‌های امنیتی را هم از بین ببرد. نبود سرورها و شبکه‌های مرکزی برای کنترل اینترنت اشیاء باعث می‌شود تا کاربران با ضریب امنیت بالاتری بتوانند اقدام به استفاده از فناوری‌های جدید کنند.

به طور سنتی در فناوری اینترنت اشیاء، یک مدل کاربر-سرور توزیع‌شده وجود دارد که مدیریت آن نیاز به یک ناظر شبکه دارد. بنابراین، زمانی که بحث امنیت سایبری به میان می‌آید،  این نظارت متمرکز مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. در این صورت، امکان اینکه اطلاعات و داده‌هایی که از ابزارهای مختلف به سمت ناظر مرکزی روان می‌شوند مورد دست‌برد هکرها قرار بگیرند بسیار زیاد می‌شود. اما با وجود بلاک‌چین و سیستم غیرمتمرکز آن دیگر لازم نیست که نگرانی بابت دست‌برد و سرقت داده‌ها و اطلاعات در استفاده از اینترنت اشیاء باشید.

4.برای اجرای این طرح به چه چیزهایی نیاز داریم؟ چارچوب فناوری برای پیاده‌سازی این طرح چیست و چرا؟

لجر بلاک‌چین، کاربران را وادار می‌کند تا برای دسترسی به شبکه از یک رمز منحصربفرد استفاده کنند. هر گونه تغییری در شبکه بلاک‌چین هم قبل پیگیری است. اگر کسی سعی کند که تغییراتی در داده‌های شبکه بلاک‌چین به وجود بیاورد یا دست‌کاری در این سیستم داشته باشد، تمام کاربران و اصطلاحا گره‌های حاضر در شبکه از آن مطلع می‌شوند و ممانعت به عمل می‌آورند. چنین کارکردی به اینترنت اشیاء اجازه می‌دهد که در حالتی امن‌تر به توسعه خود ادامه دهد. چنین کاربردی باعث می‌شود تا دامنه استفاده از اینترنت اشیاء در پناه بلاک‌چین بسیار گسترده شود. برای مثال، با یک سیستم اینترنت اشیای مبتنی بر بلاک‌چین می‌توان کنترل ورود و خروج دانشجویان و دانش‌آموزان مدارس و دانشگاه‌ها را راحت‌تر انجام داد. حتی والدین هم می‌توانند با قرار گرفتن در شبکه بلاک‌چین از حضور آنها باخبر شوند.

تنوع کاربردهایی که می‌توان با تلفیق بلاک‌چین و اینترنت اشیاء به وجود آورد بسیار زیاد است. حتی اگر وسایل و ابزارهایی که با اینترنت اشیاء از راه دور کنترل می‌شوند، مورد سرقت قرار بگیرند باز هم با وجود بلاک‌چین، چنین چیزی راحت‌تر قابل پیگیری خواهد بود. به این صورت که داده‌ها و اطلاعات مرتبط با آن به سمت پلیس و مالکان ارسال خواهد شد. در واقع، معیارهایی در سنجش وضعیت طبیعی و غیرطبیعی داده‌ها در شبکه تعریف می‌شود که در صورت نیاز، داده‌های مرتبط با ابزارهای گوناگون قرنطینه می‌شوند و امکان ردیابی و یافتن سارقان به سهولت ممکن خواهد بود. بدون نیاز به هیچ طرف ثالث و واسطه‌ای، اطلاعات مانند داده‌های ابزارهای هوشمند، مکان و موقعیت هر ابزار و وسیله‌ای که با اینترنت اشیاء کنترل می‌شود و حتی تصاویری از شخصی که دست به سرقت زده است به سمت پلیس مخابره خواهد شد. در نتیجه، نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس با دریافت اطلاعات اتوماتیکی که برایش ارسال شده است، اقدام به پیگیری وضعیت خواهد کرد. تلفیق بلاک‌چین با اینترنت اشیاء می‌تواند به یکی از ارزشمندترین فناوری‌ها در بلندمدت بدل شود. استفاده از یک کلید الکترونیکی برای منزل‌تان بسیار امن‌تر از نمونه‌های سنتی فیزیکی است. به زودی باید منتظر الکترونیکی شدن ابعاد مختلف زندگی‌مان باشیم. همان‌طور که رواج خودروهای بی‌راننده در آینده بسیار محتمل و قابل‌پیش بینی است، الکترونیکی شدن ابزارهای مختلف و مکان‌های گوناگون به کمک اینترنت اشیاء در سایه فناوری‌های کاربردی و باارزشی مانند بلاک‌چین هم بی‌صبرانه انتظارمان را می‌کشند.

نخستین جرقه‌های بهره‌مندی از بلاک‌چین در سیستم‌های اینترنت اشیاء، زمانی به ذهن مخترعان و مهندسان خورد که دریافتند، این شبکه می‌تواند همان امنیت و وضوحی را که در اختیار تراکنش‌ها و تبادلات بیت‌کوینی و رمزارزها قرار می‌دهد به دنیای اینترنت اشیاء هم تقدیم کند. راه‌کارها و چارچوب‌های مختلفی وجود دارند که باعث می‌شوند، منابع و سرویس‌های اینترنت اشیاء به حالتی رمزنگاری شده در بستر بلاک‌چین، اطلاعات خود را منتشر کنند. برای مثال، داده‌هایی که از سوی فرستنده درباره اینترنت اشیاء منتشر می‌شود دارای کلیدهای (Key) خصوصی یا به عبارتی رمزهایی هستند که مانع از دسترسی هکرها و سارقان به آنها می‌شود. این داده‌ها در بستر بلاک‌چین منتشر می‌شوند. تمام اطلاعات مرتبط با اینترنت اشیاء در شبکه بلاک‌چین مورد تبادل قرار می‌‌گیرند. یعنی قابلیت ثبت و پیگیری داده‌هایی شفاف و بدون قابلیت تغییر به راحتی به وجود می‌آید. الگوریتم‌ها و تکنیک‌های متنوعی برای بهره‌مندی از بلاک‌چین در حوزه اینترنت اشیاء معرفی می‌شود. سرورهای اینترنت اشیا می‌توانند با پل‌های محلی(Local Bridges) و شبکه بلاک‌چین برای به وجود آوردن خدماتی متنوع تبادل اطلاعات کنند. مثلا سنسورها یا همان حس‌گرها که در به کارگیری فناوری اینترنت اشیاء بسیار مورد توجه هستند و اطلاعات محیطی را از اشیاء و ابزارهای مختلف دریافت می‌کنند، داده‌های خود را برای ارسال و ذخیره‌سازی راهی بلاک‌چین می‌کنند. در نهایت هم نتیجه تعامل و ارتباطی که میان بلاک‌چین و فناوری‌های مختلف اینترنت اشیاء در زمینه تبادل داده‌ها صورت گرفته بود به کاربران نهایی می‌رسد و آنها می‌توانند داده‌ها و اطلاعات را از طریق دستگاه‌های هوشمند خود دریافت نمایند. برای مثال، کاربران می‌توانند وضعیت وسایل مختلف منزل خود را که داده‌های مرتبط با آنها در بلاک‌چین به ثبت می‌رسد به راحتی و سادگی از راه دور کنترل کنند. فناوری به راحتی می‌تواند شکل و شمایل زندگی کنونی را تغییر بدهد.

بخش دوم

استفاده از برنامه‌های توکن‌محور برای رأی‌گیری‌های مختلف در بستر بلاک‌چین

1. با وجود توکن‌های رأی‌گیری چه مشکلاتی از میان برداشته می‌شود؟

بازار بلاک‌چین و فناوری‌های مرتبط با آن مدام در حال توسعه و رشد هستند. تمرکززدایی از شبکه‌های مختلف، راه‌کار جالبی است که در حال پا گذاشتن به حیطه‌های تازه‌ای قرار دارد. رأی‌گیری به کمک امکاناتی که بلاک‌چین ارائه می‌کند از جمله کاربردهای این فناوری تازه است. چالش‌های زیادی هم در این مسیر وجود دارد. زیرا بلاک‌چین برای سامان دادن به برگزاری هر رأی‌گیری باید ضمن تلاش برای صحت انتخابات و صیانت از آرای مختلف، ناشناس بودن کاربرانی که در انتخابات مختلف شرکت دارند هم کنترل کند. با وجود رأی‌گیری با توکن‌ها در بستر بلاک‌چین، دموکراسی توانایی ظهور بیشتری خواهد داشت. به واسطه فناوری‌های تازه، برای رأی دادن باید توکن‌هایی در دست داشته باشید که در قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک‌چین به وجود آمده‌اند. با رأی دادن با توکن‌ها، امکان استفاده مجدد از توکن وجود نخواهد داشت. در چنین قراردادهای هوشمندی، تعداد توکن‌ها هم محدودیت دارد. در حال حاضر، سیستم‌های رأی‌گیری با مشکلاتی رو به رو هستند. ثبت آرایِ رأی‌دهندگان، شمارش آرا و حفظ صیانت از آنها بسیار دشوار است. این گام‌ها و اقدامات به زمانی طولانی نیاز دارد و همیشه می‌توان در صحت آنها شک کرد. اما با وجود بلاک‌چین بسیاری از مشکلات نام‌برده حل خواهد شد. زیرا این شبکه هم از توانایی ذخیره و رصد اطلاعات وسیع و حجیم برمی‌آید و هم امکان بروز تغییرات و کلاه‌برداری‌ها در آن وجود ندارد. به واسطه ویژگی‌ها و فناوری‌های مختلفی که در بستر بلاک‌چین وجود دارد، امکان تقلب و کلاه‌برداری‌ها به صفر نزدیک می‌شود.

2. نقش و کاربرد بلاک‌چین در توسعه رأی‌گیری با محوریت توکن‌ها چیست؟

بلاک‌چین یک دفتر کل یا لجر (Ledger) دیجیتالی است. این فناوری، قدرت خود را از گره‌ها یا همان کاربرانی دریافت می‌کند که تمام تراکنش‌های موجود در این بستر را تأیید و ثبت می‌کنند. این لجر یا دفتر کل، هیچ‌گاه در بستر یا شبکه‌ای ذخیره نمی‌شود اما در زنجیره‌ای قرار دارد که به وسیله میلیون‌ها کاربر یا همان گره پشتیبانی می‌شود. به خاطر ویژگی غیرمتمرکز بودن و رمزگذاری موجود در این شبکه، پایگاه داده‌های بلاک‌چین قابلیت تغییر و تقلب را از کاربران می‌گیرد. این شبکه بر یک نقطه مشخص بنا نشده است و به همین خاطر نمی‌تواند تحت تأثیر تغییراتی قرار بگیرد که یک یا دسته‌ای از کاربران ایجاد می‌کنند. علاوه بر تبادلات اطلاعاتی مالی، این شبکه با چنین ویژگی‌هایی برای تبادل اطلاعات در حیطه‌های مختلف مؤثر خواهد بود. رأی هم یک واحدی کوچک از داده‌ای بسیار مهم و حیاتی در هر انتخابات است. پس با وجود بلاک‌چین، تبادل این داده امن‌تر و بهتر خواهد بود. با وجود این همه پیشرفتی که در دنیای فناوری‌ها به وجود آمده است به راحتی می‌توان روند رأی‌گیری‌های مختلف را هم ساده‌تر کرد. رأی دادن آنلاین به کمک بلاک‌چین می‌تواند به رفع مشکلات بسیاری کمک کند. هیچ هکری نمی‌تواند به بخش نهایی ثبت آرا در بلاک‌چین دسترسی داشته باشد. خبری از رأی‌دهندگان تقلبی نیست و هویت افراد در خلال رأی دادن کاملا ناشناس باقی می‌ماند. استفاده از بستر بلاک‌چین برای رأی‌گیری در برخی نواحی امتحان شده است. برای مثال، در رأی‌گیری‌هایی که برای ارتش ویرجینیای غربی انجام شده بود، آمریکایی‌هایی که در وطن نبودند به کمک تلفن‌های همراه خود و با بهره‌مندی از بلاک‌چین و فناوری رمزگذاری داده‌ها و اطلاعات به نامزدهای مورد علاقه خود رأی دادند. کشورهای متعددی از جمله برزیل، دانمارک، کره جنوبی و سوئیس هم در پی استفاده از فناوری‌های تازه مبتنی بر بلاک‌چین برای سیستم‌های رأی‌دهی خود هستند.

بزرگ‌ترین منفعتی که بهره‌مندی از بلاک‌چین و توکن‌های آن برای رأی دادن به همراه می‌آورند، شفاف‌سازی و وضوح است. به صورت سنتی، بعد از انداختن ورقه رأی به صندوق، امکان اطمینان حاصل کردن درباره روند پیگیری و شمارش آرا وجود ندارد. هیچ‌کس نمی‌تواند به طور دقیق بداند که رأی او چطور و چگونه شمرده می‌شود. اما با رأی دادن با توکن‌ها در بستر شبکه بلاک‌چین به راحتی هر کاربر می‌تواند روند رأی‌دهی و امور مرتبط با آن را پیگیری کند. به دلیل اینکه شبکه بلاک‌چین یک شبکه غیرمتمرکز است و امکان دست‌کاری اطلاعات هم در آن وجود ندارد، هر کاربر می‌تواند تا ابد رأی خود را در تاریخ به ثبت برساند.

هر چقدر که وضوح در یک شبکه و سیستم بیشتر باشد، امکان تقلب و کلاه‌برداری و دست بردن در آرای مختلف هم کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، بلاک‌چین می‌تواند دست‌های پشت پرده را از هر انتخاباتی دور کند. با وجود شبکه بلاک‌چین، رأی‌گیری و ثبت نتایج با سرعت بیشتری پیش می‌رود. سرعت و دقت بالا از ویژگی‌های رأی دادن در بستر بلاک‌چین است.

3. برای اجرای این طرح به چه چیزهایی نیاز داریم؟ چارچوب فناوری برای پیاده‌سازی این طرح چیست و چرا؟

شمایل کلی رأی دادن به کمک توکن‌های بلاک‌چین به روش‌های سنتی شباهت دارد. در واقع، فرایند و مفاهیم همچنان به قوت خود باقی هستند. روند کار برای بهره‌مندی از بلاک‌چین به این ترتیب است که هر شهروند باید به حوزه‌ای قضایی مراجعه کند و در آنجا شهروندی خود را به تأیید برساند. در نتیجه، هویت و اطلاعات شهروندی او در بلاک‌چین مرتبط با کلید (Key) کاربری‌اش ثبت می‌شود. در مرحله بعدی، هر شهروند نیازمند ورقه رأی برای ثبت نظر خود است. در بلاک‌چین به هر فرد به جای کاغذ رأی، توکنی (Token) داده می‌شود که در حساب کاربری او سپرده‌گذاری خواهد شد. این توکن‌ها دارای محدودیت‌های زمانی هستند. بعد از زمان رأی‌گیری، توکن‌ها از طریق قراردادهای هوشمند سوزانده و بی‌اعتبار می‌شوند. برای رأی دادن با توکن‌ها هم باید آنها را به یک نشانی خاص ارسال کرد. رأی‌دهندگان با داشتن نشانی هر نامزد انتخاباتی، توکن خود را به همان نشانی ارسال می‌کنند. ارسال توکن به هر نشانی به منزله رأی دادن به نامزد مورد نظر خود است. آرای مردم در بلاک‌چین به ثبت می‌رسد و در بستری کاملا واضح و شفاف که امکان هیچ‌گونه دستکاری در داده‌ها وجود ندارد به تأیید می‌رسد. ضمن اینکه به جای ارسال توکن کاربران به یک نشانی خاص، امکان ایجاد تغییرات در رابط کاربری (Interface) یا نحوه تعامل کاربران با نرم‌افزارهای مخصوص رأی‌دهی در بستر بلاک‌چین هم وجود دارد.

یکی از مقوله‌های چالش‌برانگیز در بهره‌مندی از بلاک‌چین در مسیر رأی‌دهی، تأیید هویت رأی‌دهندگان است. در واقع، زمانی که از این شبکه استفاده می‌شود باید به دنبال این باشیم که هر فرد فقط یک بار نظر و رأی خود را به ثبت برساند. برای جلوگیری از این مسأله باید در هنگام رأی دادن از شهروندان خواسته شود که تصویری از گذرنامه خود را ارسال کنند. سپس برای بررسی هویت کاربران، بعد از دریافت تصویر گذرنامه کاربران از طریق ابزارهای هوشمندی مانند تلفن‌های همراه، رمزی دریافت می‌کنند که اجازه ورود به سیستم رأی‌دهی را دارند. در هر حال، روش‌ها و تکنیک‌های متنوعی برای محدود کردن هر فرد و کنترل او برای یک بار رأی دادن وجود دارد. در واقع، رسیدن به دموکراسی از طریق ثبت آرای مختلف در انتخابات در بستر بلاک‌چین شدنی‌تر و مقدورتر خواهد بود.

نتیجه‌گیری

شبکه بلاک‌چین به واسطه ویژگی‌هایی که دارد یعنی وضوح و شفاف‌سازی اطلاعات، عدم امکان دست بردن در اطلاعات ثبت‌ شده در شبکه و دقت و سرعتی که دارد در تلفیق با فناوری‌های دیگر می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد. استفاده از ابعاد بلاک‌چین باعث می‌شود تا زندگی به شدت ساده‌تر و سریع‌تر پیش برود. شفاف‌سازی به عنوان ارزنده‌ترین دستاورد بلاک‌چین می‌تواند در زمینه‌های مختلف بسیار مؤثر و مفید باشد. اینترنت اشیاء و بهره‌مندی از بلاک‌چین برای رأی‌گیری، نوید دنیایی را می‌دهد که سرعت و دقت در آن به طرز شگفت‌انگیزی افزایش پیدا می‌کند. چنین دستاوردی می‌تواند روی همه چیز از جمله سیاست، اجتماع، اقتصاد و فرهنگ اثر بگذارد. بیهوده نیست که گفته می‌شود چهارمین انقلاب صنعتی دنیا در دستان بلاک‌چین و متعلقات آن خواهد بود.

نویسنده:

پویا چامر

منبع: cintjournal.com