در یک دسته بندی کلی می توان قراردادهای تجاری را به دو دسته قراردادهای سنتی و قراردادهای هوشمند تقسیم بندی کرد. قراردادهای سنتی بنا به پیشینه و سبقه تاریخی خود به روندهای فیزیکی ثبت مدارک و اسناد گفته می شود و قراردادهای هوشمند به دلیل صورت بندی شدن در بستر شبکه های الکترونیکی، به صورت کد نویسی شده در اختیار طرفین معامله قرار می گیرد. در ادامه بیشتر با این دو اصطلاح رایج در میان محیط های تجاری آشنا خواهیم شد.
قراردادهای سنتی
قراردادهای سنتی شبیه آنچه توسط متخصصان حقوقی و قضایی صادر می شود، متشکل از انبوهی از مدارک کاغذی و زبانی کلاف پیچ در اصطلاحات حقوقی است. قراردادهای سنتی بنا به رسم و عرف تجارت های تاریخی، به صورت تام تحت حوزه اختیارات شخص ثالث و یا نهاد بالادستی صورت بندی می شوند. قراردادهای سنتی نه تنها بسیار طاقت فرسا و زمانبر هستند بلکه به دلیل استفاده بی اندازه از اصطلاحات حقوقی و قضایی برای اکثریت مردم چندان قابل فهم نیستند. در این نوع قراردادها اگر طرفین معامله به اختلاف نظر برسند، مقام قضایی ارشد و یا دادگاه های عالی درباره مفاد قرارداد و نوع منازعه حقوقی تصمیم گیری می کنند. همین موضوع می تواند هزینه زیادی را روی دست نهادهای حقوقی و طرفین معامله قرار دهد.
قراردادهای هوشمند
برخلاف قراردادهای سنتی که روی کاغذ نوشته می شوند، قراردادهای هوشمند به هیچ عنوان نسخه فیزیکی در جهان خارج ندارند. این نوع قراردادها اصولاً توسط برنامه نویسان کامپیوتری و در بستر شبکه های مجازی ساخته و پرداخته می شوند. اگر قراردادهای سنتی بر مبنای اصول حقوقی نگارش می شوند، قراردادهای هوشمند بر اساس اصول کدنویسی رایانه ای نوشته می شوند. در قراردادهای هوشمند، کدهای رایانه ای الزامات و تعهدات طرفین معامله و مفاد ذکر شده در قرارداد را تعیین می کنند.
وجه تسمیه قراردادهای سنتی و قراردادهای هوشمند
اصولاً قراردادهای سنتی به دلیل اینکه ذیل سنت حقوقی سده های طولانی تعریف می شوند، دربردارنده نوعی زبان حقوقی بسیار پیچیده، مغلق، ابهام آمیز و سختی هستند. این نوع زبان در ساختارهای سنتی قراردادهای تجاری که روی صفحات کاغذی نگارش می شوند بسیار رایج است.
قراردادهای هوشمند پیچیدگی و ابهام قراردادهای سنتی را ندارند
قراردادهای هوشمند بر خلاف سلف خود به هیچ عنوان پیچیدگی و ابهام قراردادهای سنتی را ندارند. در این نوع قراردادها اصولاً کدهای کامپیوتری مفاد قرارداد را تنظیم و از طرفین معامله بابت الزامات حقوقی تعهد می گیرند.
در آینده برنامه نویسان کامپیتوری می توانند بدون تخصص ویژه نسبت به متون قضایی و بدون اینکه آموزش ویژه ای در این زمینه دیده باشند، متون حقوقی بنویسند. این متون حقوقی از دایره واژگان حقوقی خارج شده و تنها در چارچوب کدنویسی رایانه ای صورت بندی می شوند.
قراردادهای هوشمند با ساده سازی مفاهیم حقوقی و از میان برداشتن دیوان سالاری های اداری، عملاً در طیف مخالف نظام های قضایی قرار می گیرد
قراردادهای هوشمند بر خلاف قراردادهای سنتی تحت نظارت یک مرجع ثالث قرار ندارند، بنابراین در این نوع قراردادها امکان کلاهبرداری و یا جعل سند بسیار پایین است. قراردادهای هوشمند با ساده سازی مفاهیم حقوقی و از میان برداشتن دیوان سالاری های اداری، عملاً در طیف مخالف نظام های قضایی قرار می گیرد.
در قراردادهای هوشمند حضور و انتخاب هر دو طرف معامله برای صدور قرارداد، یک اصل الزامی است
بسیاری اعتقاد دارند ظهور قراردادهای هوشمند با غروب و پایان نهادهای قضایی و دفاتر وکالت مترادف خواهد بود. اما به حقیقت پیوستن چنین ادعایی چندان کار ساده ای نیست. دلیل چنین موضوعی هم این است که در قراردادهای هوشمند طرفین معامله هر دو باید در روند امضای قرارداد حاضر باشند. مثلاً یکی از طرفین معامله نمی تواند قرارداد هوشمند و طرف دیگر وکیل حقوقی را به عنوان واسط قضایی معامله انتخاب کند. در قراردادهای هوشمند حضور و انتخاب هر دو طرف معامله برای صدور قرارداد، یک اصل الزامی است.
تکنولوژی بلاک چین با ایجاد یک بستر غیر متمرکز به هیچ یک از طرفین معامله این اجازه را نمی دهد تا در فرایند صدور قرارداد هوشمند دخالت داشته باشند. به این ترتیب تمامی اطلاعات و داده های ذخیره شده در بستر شبکه هوشمند بلاک چین، به صورت همیشگی در دفتر کل توزیع شده ذخیره و نگهداری می شود.
بنظر می رسد تا مدت های طولانی بسیاری از نهادهای بزرگ بانکی حاضر نخواهند شد سرمایه های کلان میلیارد دلاری خود را با استفاده از قراردادهای هوشمند وارد چرخه تبادلات مالی کنند. اما می توان به خوبی شاهد ظهور تکنولوژی بلاک چین به عنوان تنها رقیب بازارهای سنتی سرمایه داری در عصر کنونی بود.
شاید پرسیده باشید: بلاک چین چیست؟!
قراردادهای هوشمند پلتفرم کونوس
پلتفرم کونوس از جمله شناخته شده ترین شبکه های غیر متمرکز مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین است که انواع خدمات مالی را به کاربران خود ارائه می دهد. قراردادهای هوشمند پلتفرم کونوس مبتنی بر سرویس کونوس اسکرو در بستر بلاک چین این شرکت در دسترس کاربران قرار دارد.
سرویس کونوس اسکرو یک سیستم مالی مبتنی بر رمزارز است که در آن طرف ثالث مورد اعتماد، صحت پرداخت ها و تراکنش های مالی بین دو طرف یک قرارداد را تایید می کند.
سرویس قرارداد هوشمند کونوس اسکرو بسیار پرکاربرد است. مثلاً وقتی کسی می خواهد کالا یا خدماتی را به فروش برساند اما نمی خواهد پیش از حصول اطمینان از بابت دریافت هزینه، کالا را تحویل دهد و از سوی دیگر وقتی کسی می خواهد کالا یا خدماتی را خریداری کند اما نمی خواهد پیش از حصول اطمینان از بابت دریافت کالا، وجه مالی را پرداخت کند. سرویس قرارداد هوشمند کونوس اسکرو تمامی این نگرانی ها را برطرف می کند.
در سیستم کونوس اسکرو مرجع قضایی منصوب از جانب پلتفرم کونوس به فرایند اجرایی قرارداد بین طرفین معامله نظارت می کند. به این صورت که طرفین معامله باید متناسب با مفاد قرارداد، تعهدات مالی خود را برآورده ساخته و وجوه مالی را به کیف پول چند امضایی کونوس واریز کنند. کیف پول چند امضایی یک تکنولوژی امنیت سایبری پلتفرم کونوس است که مطابق آن، دارایی مالی طرفین معامله به صورت موقت و تا پیش از برآورده سازی تعهدات هر یک از آنها مطابق با مفاد قرارداد معاملاتی، نزد مرجع نظارتی مورد اعتماد کونوس نگهداری می شود.
خریدار، فروشنده و نماینده حقوقی منصوب از جانب شرکت کونوس، هر یک کلید شخصی مخصوص به خود را برای ورود به کیف پول چند امضایی در اختیار دارند. بنابراین هیچ یک از طرفین معامله نمی تواند بدون رضایت طرف دیگر و همچنین تایید ناظر قضایی کونوس، از کیف پول چند امضایی وجوه مالی برداشت کند.
سیستم قرارداد هوشمند پلتفرم کونوس هم اکنون به صورت جامع در شبکه و درگاه رسمی صرافی غیر متمرکز کونوس یا کونوس دکس، در اختیار کاربران و سرمایه گذاران قرار دارد. پلتفرم کونوس به دلیل برخورداری از پشتوانه مالی قدرتمند و همچنین ایجاد یک سپر امنیت سایبری فوق هوشمند، امکان هر گونه کلاهبرداری را در بستر شبکه های مالی خود از بین برده است.
منبع: theconversation.com