صرافی ارز دیجیتال یا صرافی رمزارز از پدیده‌های جدید دنیای فناوری است که تعریف جدیدی از آنها تحت عنوان صرافی غیر متمرکز یا DEX نیز در ارتباط آن زاده شده است.
صرافی غیرمتمرکز یا DEX یا Decentralized Exchange در تعریف ساده به سرویس آنلاین فرد به فرد یا P2P گفته می‌شود که تراکنش رمزارز را بین دو فرد ممکن می‌کند.
صرافیهای غیرمتمرکز رمزارز با هدف حل کردن مشکلاتی پدید آمدند که در صرافیهای متمرکز وجود دارد. آنها بازارهای فرد با فرد را در بلاک چین نگه می‌دارند که امکان ذخیره‌سازی و فعالیت روی دارایی‌ها را به خود افراد می‌دهد. کاربران چنین سرویس‌هایی می‌توانند بهصورت مستقیم انواع ارز دیجیتال (که رمزارز هم در زیرمجموعه آن قرار دارد) با هم مبادله کنند. بهبیاندیگر، هیچ شرکت یا سازمان واسطی در تراکنش‌ها وارد نمی‌شود و مفاهیم هرچه بیشتر به‌سمت غیرمتمرکز بودن پیش می‌روند.
سرویس‌های غیرمتمرکز یا بهصورت خودکار یا توسط افراد درگیر نظارت میشوند. امنیت دارایی‌ها توسط فناوری‌های دفتر کل توزیع‌شده یا DLT تضمین می‌شود. درباره فناوری‌ها نیز عموما بلاک چین‌های زیر به‌عنوان ابزارهای ایجاد DEX استفاده میشوند:
- اتریوم: ابزارهایی همچون EtherDelta و IDEX
- گرافین: ابزارهایی همچون Bitshares و Cryptobridge
- بلاک‌چین‌های دیگر همچون Wave و Switcheo
اتریوم چیست و چگونه کار می‌کند؟
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
در صرافیهای متمرکز عموما قانون KYC یا Know Your Customer یا الزام به شناسایی مشتری اجرا می‌شود. درنتیجه هویت دارندگان دارایی‌ها رمزارزی مشخص است و دارایی‌های آنها نیز در حساب‌هایی متعلق به شرکت مالک صرافی نگهداری می‌شود. صرافیهای غیرمتمرکز دقیقا رویکردی برخلاف رویکرد بالا دارند.
صرافیهای متمرکز عموما توسط یک شرکت یا شخص اداره میشوند که با هدف درآمدزایی و کسب سود، صرافی تأسیس می‌کند. چنین صرافیهایی مسئول امنیت و حفاظت از دارایی‌های کاربران هستند و همچنین اطلاعات تراکنش‌ها و تبادل‌های آنها را نیز باید حفظ کنند. آنها بهصورت کامل عملیات پلتفرم را مدیریت می‌کنند. به‌علاوه تصمیم‌های مهم برای توسعه پلتفرم نیز بهصورت انحصاری توسط تیم مدیریت صرافی اتخاذ می‌شود.
صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال بر خلاف تعریف بالا بهصورت خودکار یا نیمه‌خودکار مدیریت می‌شود. مدیریت نیمه‌خودکار با همکاری کاربران درگیر در پلتفرم انجام می‌شود. درنتیجه تصمیم‌های مهم توسعه پلتفرم نیز با موافقت اجماعی همان کاربران ایجاد می‌شود. پلتفرم‌های غیرمتمرکز امکان‌های فنی برای ارتباط مستقیم افراد حاضر در پلتفرم را فراهم می‌کنند. به‌علاوه یک سیستم ثبت‌نام غیرمتمرکز هم برای ثبت و ضبط اطلاعات استفاده می‌شود. صرافی غیرمتمرکز به‌هیچ‌وجه دارایی‌ها یا داده‌های شخصی کاربران را در سرورهای خود ذخیره نمی‌کند. سرور مرکزی تنها میزبان یک پلتفرم است که در رویدادهای خرید و فروش، افراد مناسب را برای یکدیگر پیدا می‌کند.
مزیت‌های صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال
مزیت اصلی صرافیهای غیرمتمرکز در نام آنها دیده می‌شود. آنها هیچ اطلاعاتی را تحت مدیریت یا کنترل یک سازمان مرکزی نگهداری نمی‌کنند.
ارز دیجیتال چیست ؟ تفاوت ارز دیجیتال با رمز ارز و ارز مجازی
امنیت
صرافی غیرمتمرکز دارایی‌های افراد را ذخیره نمی‌کند. درنتیجه حملات نفوذ و هک یا تعطیلی کامل صرافی هیچ‌گاه تأثیری بر دارایی‌های افراد نخواهد داشت. عدم حضور یک نقطه مرکزی برای دسترسی به همه داده‌ها و دارایی‌ها، کار را برای هکرها پیچیده می‌کند و درنتیجه هک از همان ابتدا بی‌معنی می‌شود. درنهایت صرافیهای غیرمتمرکز در بحث هک و امنیت بهصورت کامل از رقبای متمرکز خود جدا میشوند. رقبایی که عموما مورد حملات هکری قرار می‌گیرند و خبرهای آنها را هر روز در دنیای رمزارز می‌شنویم.
ریسک پایین دست‌کاری
از دیگر مزایای مهم صرافی غیرمتمرکز می‌توان به ریسک پایین دست‌کاری قیمت یا حجم تبادل اشاره کرد. هیچ زیرساخت مرکزی در این نوع از صرافی ارز دیجیتال وجود ندارد که بتواند با تغییر نرخ‌‌های خرید و فروش یا آمار خرید و فروش، تأثیری در قیمت ارز داشته باشد.
هیچ حساب کاربری شخصی در صرافی غیرمتمرکز وجود ندارد. در اکثر مواقع هیچ تأیید هویتی نیز برای ورود به آنها نیاز نیست و حتی آدرس ایمیل هم از کاربران دریافت نمی‌شود. درواقع ریسک از دست دادن داده‌های شخصی به حداقل ممکن می‌رسد. مجددا یادآور می‌شویم که صرافیهای متمرکز عموما به‌خاطر قوانینی همچون KYC یا AML (مبارزه با پول‌شویی)، اطلاعات شخصی کاربران را دریافت می‌کنند.
استقلال از مراکز قانون‌گذاری
ساختار توزیع‌شده صرافی غیر متمرکز، آن را از دسترسی سازمان‌های قانون‌گذار محلی و بین‌المللی دور می‌کند. در ساختارهای متمرکز، ورود قانون‌گذاران به‌معنای احتمال تعطیلی صرافی یا مسدودیت حساب‌ها در هر لحظه خواهد بود. بهبیاندیگر تنها یک قانون اورژانسی از سوی یک دولت یا سازمان نیاز خواهد بود تا آن صرافیها دسترسی برخی کاربران را قطع کنند یا بهصورت کامل تعطیل شوند.
دسترسی پروژه‌های گوناگون
صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال علاوه بر امکان خرید و فروش رمزارزهای موجود، امکان اضافه کردن آنها را نیز با سهولت بالا فراهم می‌کند. صرافیهای متمرکز برای وارد کردن ارزهای جدید عموما قوانین سختگیرانه‌ای دارند و اکثرا هزینه‌های بسیار بالا از استارتاپ‌های سازنده سکه‌ها دریافت می‌کنند. در ساختارهای غیرمتمرکز، اضافه کردن سکه‌ها دشواری چندانی ندارد و استارتاپ‌ها می‌توانند به‌سرعت به خرید و فروش توکن‌های خود بپردازند.
معایب صرافی غیرمتمرکز
صرافیهای غیر متمرکز در کنار تمامی مزایایی که به کاربران ارائه می‌کنند، نقاط ضعفی هم دارند که برخی اوقات چالش‌های متعددی را برای کاربران به‌همراه می‌آورد.
عدم توانایی در بازیابی دسترسی
از آن‌جایی که هیچ‌گونه کنترل مرکزی و شناسایی هویت کاربران وجود ندارد، مشتریان صرافیهای غیرمتمرکز نمی‌توانند دسترسی دارایی‌های از دست رفته را بازیابی کنند. فرایندهای بازگشت سرمایه مانند Chargeback یا Refund، به‌خاطر سیستم ثبت‌نامی توزیع‌شده در چنین صرافیهایی وجود ندارد. درنهایت کاربرانی که به اشتباه رمز عبور خود را فراموش کنند یا تراکنشی را به اشتباه انجام دهند، هیچ راهی برای بازگرداندن دارایی‌ها و اطلاعات خود ندارند.
محدودیت در گزینه‌های در دسترس
در صرافیهای متمرکز گزینه‌های عملکردی متعددی همچون Stop Loss یا Margin Trading به کاربر ارائه می‌شود که در خرید و فروش بهینه به آنها کمک می‌کند. چنین رویکردهایی در صرافیهای DEX وجود ندارند چون اکثر آنها به‌وسیله قراردادهای هوشمند مدیریت میشوند. درنهایت رمزارزهایی که با قرارداد هوشمند هماهنگی ندارند قابلیت‌های مذکور را هم نخواهند داشت.
نقدینگی پایین
در صرافیهای غیر متمرکز عموما مجموع نقدینگی پایین است. کمبود نقدینگی نیز امکان خرید و فروش را محدود می‌کند. به‌عنوان مثال صرافی غیر متمرکز Bitshares DEX تنها ۱۹۷ بیت کوین دارایی دارد درحالی‌که دارایی‌های بایننس به‌عنوان یک نمونه متمرکز از ۲۰۰ هزار بیت کوین فراتر است.
تفاوت عظیم در دارایی‌های صرافیهای متمرکز و غیر متمرکز نشان می‌دهد که کاربران انواع متمرکز را ترجیح می‌دهند. به‌هرحال در نمونه‌های متمرکز ابزارها، رمزارزها و پیشنهادهای خرید و فروش بیشتری در اختیار آنها قرار دارد. درنتیجه دلایل مذکور، صرافیهای غیر متمرکز در چرخه‌ای بیهوده گرفتار میشوند. تعداد کاربران به‌خاطر نقدینگی پایین افزایش پیدا نمی‌کند، نقدینگی نیز به‌خاطر کمبود تعداد کاربران، افزایش نمی‌یابد.
مشکلات مقیاس‌پذیری
وقتی حجم زیادی از کاربران تصمیم به تبادل رمزارز در صرافی غیرمتمرکز داشته باشند، به شبکه پشتیبان فشار زیادی وارد می‌شود. درنتیجه تأخیر در پردازش دستورها، افزایش نرخ کارمزد و بسیاری چالش‌های دیگر به‌وجود می‌آید که عموم کاربران صرافیهای DEX تجربه آن را داشته‌اند.
نبود سرویس پشتیبان
صرافی غیر متمرکز همان‌طور که از نامش پیدا است، یک سرویس متمرکز ناظر ندارد و هیچ فرد و سازمانی مدیریت تراکنش‌ها و حساب‌‌های کاربری افراد را بر عهده نمی‌گیرد. کاربرانی که سرویس‌های غیرمتمرکز را برای تبادل و خرید و فروش ارز دیجیتال انتخاب می‌کنند، باید ریسک‌های آن را بپذیرند. ارسال اشتباه دارایی یا از دست دادن رمزهای عبور در اکثر مواقع هیچ راهکاری ندارد. حتی اگر برخی از صرافیهای DEX سیستم پشتیبان ایجاد کرده باشند، حجم بالای درخواست‌ها و حرفه‌ای نبودن آنها، عموما منجر به چالش‌های بیشتر برای کاربران می‌شود.
سرعت محدود
تأیید تراکنش‌ها در بلاک چین عموما زمان می‌برد. زمان پردازش نیز به صرافی وابسته نبوده و به ماینرهای ارز مورد نظر وابسته است. به‌علاوه از آن‌جایی که DEX محبوبیت و شهرت کمتری نسبت به صرافی متمرکز دارد، پیدا کردن فرد علاقه‌مند به خرید یا فروش رمزارز خاص سخت خواهد بود. درنتیجه پیدا کردن قیمت مناسب هم سخت می‌شود. درنهایت خرید و فروش ارزهای جدید یا ارزهای با حجم تبادل پایین، سخت‌ترین فعالیت کاربران خواهد شد.
چگونه از DEX استفاده کنیم؟
اگر کاربر صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال بوده باشید، شاید با برخی محدودیت‌های آنها روبه‌رو و تصمیم به استفاده از DEX گرفته باشید. در همین ابتدای کار باید بدانید که کار کردن با صرافیهای غیرمتمرکز دشوارتر از صرافیهای متمرکز خواهدبود و نیاز به کمی دانش فنی دارد. به‌علاوه نقاط ضعف بالا را هم پیش از ورود به دنیای غیرمتمرکزها در نظر داشته باشید.
اکثر صرافیهای غیرمتمرکز از پلتفرم اتریوم بهصورت یک سازمان خودکار غیرمتمرکز (DAO) یا اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) استفاده می‌کنند. آنها از قابلیت قرارداد هوشمند و برخی امکانات دیگر اتریوم بهره می‌برند. درنتیجه استفاده از اتریوم کاربر باید با مفهوم گاز (Gas) در این پلتفرم آشنا باشد و برای پرداخت‌های خود مقداری رمزارز به‌عنوان گاز در نظر بگیرد. محاسبه گاز مورد نیاز برای تراکنش‌ها نیز اهمیت بالایی پیدا می‌کند.
نحوه درخواست دادن برای خرید و فروش هم کمی با سیستم صرافیهای متمرکز تفاوت دارد. مکانیزم سیستم برای جست‌وجو میان درخواست‌های خرید و فروش پیچیده است و همه تراکنش‌ها هم بدون دخالت صرافی و با امضای امنیتی شخص کاربر انجام میشوند.
برخی صرافیها توکن اختصاصی خود را عرضه می‌کنند که نقشهای متنوعی را در پلتفرم ایفا می‌کند. از میان نقشهای آنها می‌توان به پرداخت کارمزدها یا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید اشاره کرد. به‌عنوان مثال در پلتفرم Waves می‌توان رمزارزهای مشهور همچون بیت کوین و اتریوم و لایت کوین را با توکن رسمی صرافی یعنی WAVES خرید و فروش کرده یا حتی آن را به‌عنوان کارمزد تراکنش‌ها خرج کرد.
خرید و فروش در صرافی غیر متمرکز عموما سرعت پایین‌تری نسبت به نمونه‌های متمرکز دارد. دلیل تأخیر نیز تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در بلاک چین است.
صرافی کاملا غیرمتمرکز وجود ندارد
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که تقریبا هیچ‌یک از صرافیهای DEX کنونی، کاملا غیر متمرکز نیستند. اکثر آنها برای ذخیره‌سازی اطلاعات تبادل رمزارز از سرورهای اختصاصی خود استفاده می‌کنند، اما کلیدهای امنیتی اختصاصی کاربران تنها توسط خودشان نگهداری می‌شود.
به‌دلیل توضیح بالا، صرافیهای غیر متمرکز کنونی بخش‌هایی متمرکز دارند که به دولت‌ها و سازمان‌ها امکان کنترل آنها را در مواقع نیاز می‌دهد. به‌عنوان مثالی از کنترل فعالیت صرافی غیرمتمرکز می‌توان IDEX را مثال زد که به‌خاطر دلایل قانونی، به شهروندان ایالت نیویورک خدمات ارائه نمی‌کند.
به‌دلیل آن که هنوز ساختارهای کاملا غیر متمرکز در صرافیهای رمزارز ایجاد نشده‌اند، احتمال هک شدن آنها نیز وجود دارد. به‌عنوان مثال می‌توان به صرافی غیر متمرکز Bancor اشاره کرد که در ماه جولای سال ۲۰۱۸ هک شد و ۱۳/۵ میلیون دلار از سرمایه‌های کاربران از بین رفت.
قانون‌گذاری صرافی غیر متمرکز
از آن‌جایی که صرافیهای غیر متمرکز ملزم به رعایت قوانین محلی نیستند، شناسایی افراد مسئول در آنها با چالش‌های متعددی همراه است. به‌علاوه نمی‌توان هرگونه سوءاستفاده از دارایی‌های کاربران، ردگیری فعالیت‌های خرید و فروش یا شناسایی خرابکاری را به‌راحتی در این صرافیها انجام داد.
با وجود مشکلات قانون‌گذاری صرافیهای DEX ، برخی دولت‌ها هنوز تلاش می‌کنند تا قوانینی شبیه به صرافیهای متمرکز در آنها پیاده کنند. همان‌طور که گفته شد صرافی کاملا غیر متمرکز هم هنوز وجود ندارد و به‌همین دلیل دولت‌ها هنوز شانس دخالت در آنها را دارند.
COUNOS Decentralized Exchange
منبع : cointelegraph
Great goods from you, man. I’ve understand your stuff previous to
and you are just extremely excellent. I actually like what you’ve acquired
here, really like what you’re stating and the way in which
you say it. You make it enjoyable and you still take care of
to keep it smart. I cant wait to read far more from you.
This is actually a wonderful website.