هاردفورک یکی از اصطلاحات متداول در دنیای بلاک چین و رمزارز است که تغییراتی قابل توجه را در شبکه رمزارز ایجاد می‌کند و برخی اوقات به تولید سکه جدید می‌انجامد.
اگر با دنیای بلاک چین و رمزارز سروکار داشته باشید، حتما تاکنون اصطلاح هاردفورک (Hardfork یا Hard Fork) را شنیده‌اید. به‌علاوه رمزارزها و شبکه‌های مشهوری از دل همین اصطلاح زاده شده‌اند که از میان آنها می‌توان به بیت کوین کش (از بیت کوین) و DAO (از اتریوم) اشاره کرد.
به بیان ساده هاردفورک به رخدادی گفته می‌شود که یک رمزارز در آن تبدیل به دو سکه شود. چنین روندی زمانی اتفاق می‌افتد که کدهای کنونی یک رمزارز تغییر کنند و به دو نسخه‌ی قدیمی و جدید تقسیم شوند. پس از هاردفورک، دو نسخه‌ی نرمافزار جدید با هم ناسازگار می‌شوند.
مفهوم دیگری به‌نام سافت فورک (Soft Fork) هم در دنیای رمزارز وجود دارد. در سافت فورک هم شاهد دو نسخه از نرمافزار خواهیم بود با این تفاوت که نسخه‌ها با هم سازگاری خواهند داشت.
در نتیجه تفاسیر بالا می‌دانیم که هاردفورک و سافت فورک منجر به تولید دو نرمافزار می‌شوند. درنتیجه شاهد دو نسخه بلاک چین و دو توکن یا رمزارز مجزا خواهیم بود.
سگویت (Segwit) را می‌توان به‌عنوان مثالی از سافت فورک در شبکه بیت کوین مطرح کرد. درحال‌حاضر هر دو نسخه نرمافزار قبل و بعد از سگویت از یک بیت کوین پشتیبانی می‌کنند. درمقابل بیت کوین کش به‌عنوان یک هاردفورک بیت کوین شناخته می‌شود که با هدف ساخت دو رمزارز با ارزش و مفاهیم مجزا انجام شد. درنتیجه شما نمی‌توانید بیت کوین کش را به کیف پول بیت کوین یا برعکس ارسال کنید چون زنجیره‌های بلوکی آنها با هم هماهنگ نیستند.
شایان ذکر است همه انواع هاردفورک با هدف ایجاد دو سکه مجزا با ارزش‌های متفاوت انجام نمی‌شوند. به‌عنوان مثال پس از هاردفورک Byzantium شبکه اتریوم، تنها شاهد به‌روزرسانی در نرمافزار اتریوم بودیم. پس از هارد فورک، نرمافزار قدیمی (یعنی بلاک چین قدیمی و توکن حاضر در آن) دیگر کاربرد نداشت. درنتیجه کاربران اتریوم باید پیش از انجام هارد فورک، نود (نرمافزار) خود را به‌روزرسانی می‌کردند تا دارایی‌ها از دست نرود.
نتایج احتمالی هارد فورک
پس از هر هاردفورک، شاهد دو شبکه خواهیم بود که رخدادهای متنوعی برای آنها رخ می‌دهد. درواقع هاردفورک را می‌توان به‌عنوان نقطه عطفی در هر زنجیره بلوکی در نظر گرفت که عواقب مهمی در پی دارد. در نتیجه هر هارد فورک یا سافت فورک، یکی از رخدادهای زیر اتفاق می‌افتد:
- یکی از بلاک‌چین‌ها سلطه می‌یابد، درنتیجه بلاک چین دیگر آن‌چنان مورد استقبال قرار نمی‌گیرد و شاید سکه ایجاد شده هم قیمت کمتری خواهد داشت. در اینجا از لفظ شاید استفاده می‌کنیم، چون در سافت فورک‌هایی همچون سگویت، تنها بحث دو نرمافزار داریم و سکه ایجاد نمی‌شود.
- هر دو بلاک چین مورد استقبال قرار می‌گیرند، درنتیجه هر دو به‌صورت مستقل و با پایگاه کاربرانی تقریبا برابر به فعالیت ادامه می‌دهند. سگویت مثال خوبی از این رخداد است.
- هر دو بلاک چین مورد استقبال قرار می‌گیرند، اما یکی از آنها محبوب‌تر می‌شود. برای نمونه‌ای از این هارد فورک می‌توان بیت کوین کش را نام برد که در کنار بیت کوین به فعالیت تأثیرگذار ادامه می‌دهد، اما به‌اندازه‌ی آن مشهور نیست. اتریوم نیز مثالی از این نوع هارد فورک است که از دل اتریوم کلاسیک بیرون آمد.
هر سه اتفاق بالا در پی هاردفورک‌ها محتمل هستند، اما اتفاق سوم خصوصا در هاردفورکی که سکه جدید ایجاد می‌کند بیش از بقیه محتمل خواهد بود.
کاربران عادی دنیای رمزارز باید آشنایی کلی با هاردفورک و مفاهیم آن داشته باشند. البته تا زمانی که هارد فورک منجر به ساخت دو سکه مجزا و ناهماهنگ نشود، کاربر معمولی نباید کار خاصی انجام دهد. ازطرفی ماینرها باید با دقت اخبار هارد فورک را دنبال کنند تا تغییرات لازم را پیش از رخ دادن آن در نرم‌افزارهای اعمال کنند.
هاردفورک و سافت فورک چگونه رخ می‌دهند؟
برای به‌روزرسانی نرمافزار یک سکه (حداق آنهایی که سیستم مدیریت شبیه به بیت کوین نیاز دارد) به یک اجماع کلی نیاز خواهد بود. ایجاد فورکی که به به‌روزرسانی نرمافزار موجود یک سکه انجام شود، به اجماع حداکثری از دارندگان آن سکه نیاز خواهد داشت. درواقع هر دارنده سکه نقش یک نود را ایفا می‌کند که تأیید به‌روزرسانی از سوی او، برای توسعه شبکه حیاتی خواهد بود. نودها باید به‌روزرسانی را بپذیرند و به‌ترتیب آن را روی نرم‌افزارهای خود اجرا کنند.
اجماع در هاردفورک یا سافت فورک ابتدا از سوی ماینرها یا استخرهای ماینینگ انجام می‌شود و شاید نظرات کاربران عادی بررسی نشود. دلیلی اصلی نیز آن است که استخراج‌کننده‌ها سهم عمده‌ای از نودها را در اختیار دارند. برای اطلاع بیشتر از قوانین اجماع باید قوانین هر سکه به‌صورت جداگانه بررسی شود. برای بیت کوین می‌توانید بخش قوانین اجماع را در وبسایت Bitcoin.org مشاهده کنید.
اجماعی که در بالا اشاره کردیم، عموما برای به روزرسانی‌هایی نیاز خواهد بود که به‌دنبال پیاده‌سازی و استفاده عمومی هم باشند. درغیر این صورت هر فردی می‌تواند کد یک سکه را کپی کند و تغییر دهد که به‌معنای ایجاد هارد فورک می‌شود. هارد فورکی که شاید هیچ‌گاه کاربر نداشته باشد. درواقع انجام هارد فورک هیچ‌گاه دشوار نبوده و نیست و چالش اصلی در جذب مخاطب و ماینر و صرافی خود را نشان می‌دهد. سکه‌های جدید بدون پشتیبانی صرافی‌ها تقریبا هیچ ارزشی نخواهند داشت.
درنتیجه تعاریف بالا متوجه می‌شویم که هر رمزارز با یک بلاک چین واحد (مانند بیت کوین)، برای تجربه یک هارد فورک قابل قبول (مانند بیت کوین کش) نیاز به دو مرحله دارد. ابتدا باید کد سکه تغییر کند تا سکه‌ای جدید ایجاد شود، سپس ماینرها، کاربران و صرافی‌های قابل توجهی از سکه جدید استقبال کنند. درواقع توسعه‌دهنده‌های سکه جدید باید همه مخاطبان را راضی کنند که محصول‌شان ارزش قابل توجه و کارایی جایگزینی نسبت به سکه قبلی دارد.
فورک‌‌ها به دلایل گوناگونی رخ می‌دهند و از میان آنها می‌توان به بیت کوین کش اشاره کرد که با هدف نوآوری در بیت کوین ارائه شد. مثال دیگر اتریوم است که باهدف بازسازی نفوذ انجام شده به بلاک چین اتریوم کلاسیک، شکل گرفت. در حالتی دیگر اگر اجماع کاربران و دارندگان سکه به سافت فورک نرسد، احتمال هارد فورک وجود دارد. برای بیت کوین کش چنین اتفاقی رخ داد و شاید SegWit2x هم بهانه‌ای برای هاردفورک بعدی شود.
منابع : cryptocurrencyfacts
cointelegraph