بررسی بیش از ۵۰ درخواست پتنتی که بانک خلق چین ثبت کرده، نشان می‌دهد که طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی چین فقط از جنبه‌های محدودی شبیه به رمزارزهاست. مقامی رسمی در بانک مرکزی گفته که این تلاش به مهار تقاضای مردم برای دارایی‌های کریپتو و تقویت ارز ملی این کشور کمک می‌کند. این ارز دیجیتال به‌هیچ‌وجه از جنبه‌های غیرمتمرکز شبیه اتر و بیت کوین نیست و این مقام رسمی تاکید کرده که بانک مرکزی در عرضه این ارز دیجیتال به مدل مدیریت متمرکز پایبند خواهد بود.
چین در آستانه عرضه یک ارز دیجیتال فیات است اما این ارز به احتمال زیاد فقط از لحاظ ظاهری شبیه رمزارزها خواهد بود.
به‌علاوه احتمالا از بلاک چین استفاده نخواهد کرد. این تلاش اگرچه تا حدودی از بیت کوین و مانند آن الهام گرفته، در واقع استراتژی‌ای برای شکست آن‌هاست.
این پروژه زمانی در مرکز توجه قرار گفت که مقام ارشدی از بانک خلق چین، آخر هفته پیش در همایشی پشت درهای بسته اعلام کرد که ارز دیجیتال بانک مرکزی این کشور آماده راه‌اندازی است.
چانگ‌چون مو (Changchun Mu)، معاون واحد پرداخت‌های بانک خلق چین در سخنرانی‌اش که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت، گفته بود:
«کارکنان آزمایشگاه پژوهشی ارز دیجیتال برای توسعه این سیستم از سال گذشته ۹۹۶ کار کرده‌اند. می‌توانیم بگوییم که هر وقت مسئولان دستور بدهند، ارز دیجیتال بانک مرکزی آماده راه‌اندازی است.»
(۹۹۶ عبارتی پرکاربرد در حوزه استارتاپ‌های فناوری چین است که به معنای کار کردن از ۹ صبح تا ۹ شب و در ۶ روز هفته است).
مو گفته ارز دیجیتال بانک مرکزی قرار است از طریق سیستمی دو سطحی جایگزین M0 یا همان پول نقد در گردش شود. بانک مرکزی یوان دیجیتال را به بانک‌های تجاری عرضه می‌کند و این بانک‌ها آن را به مردم عرضه می‌کنند.
این رویکرد تعجب‌آور نیست چرا که یائو چیان (Yao Qian)، رئیس سابق آزمایشگاه پژوهشی ارز دیجیتال در مقاله‌ای که سال ۲۰۱۷ در CoinDesk منتشر شد، به این طراحی اشاره کرده بود.
با این حال یکی از گفته‌های مو که به آن کم‌توجهی شد، این بود که گفت معتقد است «سیستم عرضه دو سطحی به مهار تقاضای مردم برای دارایی‌های کریپتو و تقویت ارز ملی این کشور کمک می‌کند.»
مو در مورد اینکه کاربران چطور با این ساز و کار پیشنهادی تعامل می‌کنند و اینکه ارز دیجیتال بانک مرکزی تا چه حد فناوری دفتر کل توزیع‌شده را به‌کار می‌گیرد، توضیح بیشتری نداد. هنوز مشخص نیست بانک مرکزی چین چه زمانی می‌خواهد این ارز دیجیتال را آزمایش و عرضه کند و پس از عرضه استفاده از آن برای مصرف‌کننده‌های چینی اختیاری خواهد بود یا اجباری.
با این حال بررسی چندین پتنت که این آزمایشگاه پژوهشی در اداره مالکیت معنوی چین ثبت کرده، تا حدی تفکر بانک خلق چین در مورد نحوه کارکرد این سیستم و شباهت‌ها و از آن مهم‌تر، تفاوت‌های آن را با رمزارزها آشکار می‌کند.
الهام‌گرفته از رمزارزها
هرچند مو اشاره کرده که تلاش‌ها در این حوزه سابقه ۵ ساله دارد، آزمایشگاه پژوهشی ارز دیجیتال بانک خلق چین تابستان ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد و یائو چیان مدیریت آن را بر عهده گرفت. یائو اکتبر ۲۰۱۸ برای حضور در سازمانی دیگر این جایگاه را ترک کرد.
این آزمایشگاه تا امروز بیش از ۵۰ درخواست پتنت ثبت کرده است که همه را یائو به تنهایی یا مشترک ابداع کرده است و تقریبا ۲۰ مورد از آن‌ها بر طراحی ویژگی‌های یک کیف پول ارز دیجیتال متمرکز هستند.
هر کدام از این اسناد قابلیت فناورانه ویژه‌ای از این سیستم پیشنهادی از جمله نحوه ارائه درخواست برای کیف پول و ایجاد آن، نحوه انتقال وجه بین حساب‌های پس‌انداز، نحوه راستی‌آزمایی تراکنش‌های همتابه‌همتا و غیره را پوشش می‌دهد.
هدف، ایجاد کیف پولی برای ذخیره‌سازی یوان دیجیتال‌شده است که شبیه کیف پول‌های هیچ بانک یا اپلیکیشن پرداخت شخص ثالثی نیست. در یکی از پتنت‌ها آمده که این کیف پول‌های رایج «صرفا افزونه‌ای برای دارایی‌های نگه‌داری‌شده در حسابی بانکی» هستند. در نتیجه، این رویکرد از ایده بیت کوین برای ایجاد سیستم تراکنش همتابه‌همتایی وام می‌گیرد که در آن کاربران برای کنترل دارایی‌ها کلید خصوصی دارند.
یکی از پتنت‌ها با عنوان «روش و سیستمی برای درخواست اطلاعات تراکنش ارز دیجیتال» که ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷ ثبت شده، کیف پول ارز دیجیتالی را توصیف می‌کند که قصد دارد شکاف بین کیف پول‌های الکترونیک موجود و «کیف پول‌های ارز شبه دیجیتال خصوصی مثل بیت کوین» را پر کند.
در این سند همچنین آمده است که کیف پول‌های موجود مستقل نیستند که ممکن است منجر به وقوع مشکلات امنیتی شود و کیف پول‌های ارز دیجیتال، هرچند به کاربران اجازه می‌دهند که دارایی‌هاییشان را در اختیار داشته باشند، این کار را به‌شکل گمنام انجام می‌دهند و تراکنش‌های آن‌ها را نمی‌توان لغو کرد.
در پتنت دیگری آمده است:
«ظهور ارز دیجیتال روندی اجتناب‌ناپذیر است. ارزهای دیجیتال خصوصی که تا کنون عرضه شده‌اند، دارای ویژگی‌های گمنامی و ناپایداری هستند. بانک‌های مرکزی باید تاثیرشان بر پرداخت‌ها، سیستم‌های پولی و پایداری مالی را جدی بگیرند. در نتیجه بانک‌های مرکزی چاره‌ای ندارند جز اینکه به‌دنبال ارزهای فیات دیجیتال‌شده باشند تا گردش پولی خود را بهینه کنند.»
یوان دیجیتال همراه با احراز هویت
ظاهرا از نظر بانک مرکزی چین اقدامی تعیین‌کننده برای بهینه‌سازی گردش پول‌شان کنار گذاشتن قابلیت گمنامی رمزارزها و اضافه کردن فرایند احراز هویت الزامی در روش‌های پرداخت دیگر است.
در حال حاضر پول فیزیکی تنها شکل پول فیات در چین است که می‌تواند گمنام بماند، روش‌های دیگر از جمله انتقال وجه بانکی یا روش‌های شخص ثالثی که شرکت‌هایی مثل علی بابا یا وی‌چت ارائه می‌کنند، همه نیازمند تایید نام واقعی با اعتبارسنجی از طریق کارت‌های شناسایی کاربران و اطلاعات بانکی است.
مو در سخنرانی‌اش تاکید کرده است:
«ریسک جعلی بودن و پولشویی، M0 موجود (اسکناس‌ها و سکه‌ها) را تهدید می‌کند. سیستم ارز دیجیتال بانک مرکزی باید از قوانین موجود ضدپولشویی و ضد تامین مالی تروریسم اعمال‌شده پیروی کند و باید در مورد تراکنش‌هایی با مبلغ زیاد و مشکوک به بانک مرکزی گزارش بدهد.»
گفته‌های مو تکرار همان مشخصات طراحی است که در پتنت‌های مختلف کیف پول‌های پیشنهادی ارز دیجیتال همتابه‌همتا مطرح شده بودند.
برای مثال، در پتنت مربوط به نحوه درخواست و ایجاد کیف پول‌های دیجیتال که ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷ ثبت شده، آمده که سیستم به کاربران این امکان را می‌دهد که از طریق بانک‌هایشان درخواست بدهند. در ضمن ایجاد چنین کیف پول‌های ارز دیجیتالی در سازمان صادرکننده ثبت می‌شود.
سند دیگری که به جزئیات دریافت ارز دیجیتال بانک مرکزی از حساب‌های پس‌انداز می‌پردازد و ۲۶ ژوئن ۲۰۱۷ ثبت شده، توضیح می‌دهد که پس از آنکه کاربری درخواستی برای برداشت وجه از حساب پس‌اندازش می‌فرستد (شبیه برداشت از خودپرداز است فقط در این مورد پول نقد نیست بلکه با کیف پول همتابه‌همتا سر و کار داریم) صادرکننده مربوطه باید پیش از آزاد کردن وجه، هویت کاربر را تایید کند.
پس از آن وقتی کاربری تراکنش پرداختی را از کیف پول مستقل آغاز می‌کند، شخصی ثالث راستی‌آزمایی می‌کند که چه کسی، چقدر پول به چه کسی ارسال می‌کند.
در سند سومی که جزئیات این روش را توضیح می‌دهد، بیان شده است:
«فرستنده با درخواست کسر وجه و واریز آن به کیف پول ارز دیجیتال گیرنده موافقت می‌کند. گیرنده این درخواست را تایید می‌کند و بعد درخواست به سیستم ثبت صادرکننده ارز دیجیتال بانک مرکزی فرستاده می‌شود. پس از آنکه سیستم درخواست را تایید کرد، پرداخت تکمیل می‌شود.»
علاوه بر این سندی دیگر از سیستمی نام می‌برد که هدفش ایجاد راه‌حل رهگیری سفارشی است که ارز دیجیتال بانک مرکزی را حتی در میان چندین مالک و لایه قابل رهگیری می‌کند.
مشخص است که این ویژگی‌ها تفاوت عمده‌ای با بیت کوین دارند. در مورد بیت کوین قدرت مرکزی وجود ندارد، همه می‌توانند نرم‌افزاری را دانلود کنند و بدون ارائه مدارک شناسایی کیف پول ایجاد کنند و پرداخت‌ها بدون اجازه هیچ واسطه‌ای انجام می‌شوند.
ارز دیجیتال بانک خلق چین متمرکز یا غیرمتمرکز؟
پرسش بی‌پاسخ دیگر این است که سیستم ارز دیجیتال بانک خلق چین تا چه حد از ویژگی‌های بلاک چین برخوردار است.
یکی از اولین پتنت‌هایی که بیش از ۲ سال پیش ثبت شده، نشان می‌دهد که بانک مرکزی در مقطعی در مورد ایده استفاده از شبکه توزیع‌شده برای مدیرت گره‌ها به‌منظور راستی‌آزمایی تراکنش‌ها تحقیق کرده است.
در آن سند آمده است:
«این فناوری قراردادهای هوشمند را در ساختار بلاک چین قادر می‌سازد که گره‌های شبکه را به‌شکل پویا مدیریت کنند تا تضمین کند که داده‌هایی یکسان را با امنیت و مقیاس‌پذیری به اشتراک می‌گذارند و مبادله می‌کنند.»
مو در سخنرانی‌اش اشاره غیرمستقیمی هم به این رویکرد داشته اما اضافه کرده که این استراتژی در طول این سال‌ها تغییر کرده است. او گفته آزمایشگاه پژوهشی در ابتدای کار نمونه اولیه‌ای کاملا مبتنی بر زیرساخت بلاک چین ایجاد کرده اما در ادامه با مشکل مقیاس‌پذیری روبرو شده است. او همچنین گفته است:
«ازآنجایی‌که از ارز فیات دیجیتال برای جایگزینی M0 استفاده می‌کنیم، برای رسیدن به پذیرش در سطح خرد، اولین مسئله‌ای که نمی‌توانیم نادیده بگیریم، تقاضا برای حجم زیاد تراکنش‌هاست.»
مو از تعطیلات خریدی که بین جوان‌های چینی پرطرفدار است، به‌عنوان نمونه استفاده کرده تا نشان دهد چرا بلاک چین برای کاربرد انبوه مناسب نیست:
«شبکه پرداخت ما در ساعت اوج روز مجردهای سال گذشته ۹۲۷۱۱ تراکنش در ثانیه را مدیریت کرده است. در مقایسه، بیت کوین و اتریوم به‌ترتیب ۷ و ۱۰ تا ۲۰ تراکنش را در هر ثانیه مدیریت می‌کنند. مقاله سفید لیبرای فیسبوک نشان می‌دهد که ظرفیت این شبکه ۱۰۰۰ تراکنش بر ثانیه است. برای کشوری به بزرگی چین، صرفا با اتکا به بلاک چین نمی‌توان به مقیاس‌پذیری بالا رسید. از این رو تصمیم گرفته‌ایم از لحاظ فناوری بی‌طرف باشیم و لزوما به مسیر فناورانه معینی متکی نباشیم.»
مو در سخنرانی‌اش نتیجه‌گیری کرده که اگرچه دارایی‌های کریپتو ماهیتی غیرمتمرکز دارند، ارز دیجیتال بانک خلق چین تحت سیستم دو سطحی باید به مدل مدیریت متمرکز پایبند باشد.
او گفته است:
«تنها سازمان‌های برگزیده می‌توانند در زمینه تبادل این ارز فعالیت کنند و این کار باید مدیریتی متمرکز داشته باشد تا از عرضه بیش‌ازحد جلوگیری شود و جایگاه مدیریتی بانک مرکزی حفظ شود.»
منبع : coindesk