یکی از مهمترین دلایل ساخت رمز ارز به نام بیتکوین، این بود که تمرکز پول در دست یک دولت و یا نهاد نباشد و شبکه‌ای غیرمتمرکز برای تولید و انتقال پول تشکیل شود. به این صورت یک نهاد خاص صاحب پول نیست و نمی‌تواند هرچقدر می خواهد از آن تولید کند و یا کسی نمی‌تواند جلوی نقل و انتقال پول را بگیرد. در این مقاله می‌خواهیم بررسی کنیم که بیتکوین واقعاً چقدر غیرمتمرکز است و آیا به وعده‌های خود عمل کرده و یا خیر؛ زیرا وجود تمرکز در ساختارهای این شبکه می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری به آن زده و دیگر رمزارز مناسبی برای نقل و انتقال و نگهداری نباشد.
بررسی این موارد در سطوح نودهای بیتکوین، ماینرها، تعداد کیف‌پول‌های بیتکوین، پراکندگی مقداری (نهنگ‌ها) انجام می‌پذیرد.
نودها (گره‌ها) در شبکه بیتکوین کار انتقال پیام‌ها را به عهده دارند. پیام‌ها در شبکه بیتکوین همان تراکنش‌های امضا شده است و در صورت وجود اخلال در نودها، نمی‌توان از شبکه بیتکوین برای انتقال استفاده کرد. با استفاده از اطلاعات زیر دیده می‌شود که نودها در این شبکه غیر متمرکز نبوده و بسیاری از این نودها در چند کشور معدود واقع‌اند و به عنوان مثال در صورت وجود دستور قضایی در این کشورها می توان تراکنش‌های آمده از یک کشور خاص را سانسور کرد.
نقشه زیر این پراکندگی را نشان می‌دهد.
توزیع جرافیایی نودهای شبکه بیتکوین
| ردیف | کشور | تعداد نود | درصد از کل نودها |
| ۱ | ایالات متحده آمریکا | ۲۶۲۵ | ۲۵.۴ |
| ۲ | آلمان | ۲۰۱۶ | ۱۹.۵ |
| ۳ | فرانسه | ۶۹۸ | ۶.۷ |
| ۴ | هلند | ۵۲۷ | ۵.۱ |
| ۵ | چین | ۴۱۱ | ۳.۹ |
| ۶ | کانادا | ۴۰۲ | ۳.۸ |
| ۷ | بریتانیا | ۳۵۷ | ۳.۴ |
| ۸ | سنگاپور | ۳۱۶ | ۳ |
| ۹ | روسیه | ۲۷۶ | ۲.۶ |
| ۱۰ | ژاپن | ۲۳۶ | ۲.۲ |
به این ترتیب سه کشور اول بیش از پنجاه درصد نودها و ده کشور اول بیش از ۷۵ درصد نودهای شبکه بیتکوین را در اختیار دارند.
حال عدم تمرکز را در میان ماینرها بررسی می‌کنیم. این موضوع را میتوان در دو سطح هش‌ریت ماینرها (تعداد ماینرها) و استخرهای ماینینگ بررسی کرد. ابتدا به تعداد ماینرها در کشورهای مختلف می‌پردازیم.
تمرکز ماینرها در یک کشور باعث می‌شود که دولت آن کشور ابزار نظارتی بر شبکه بیتکوین داشته باشد و بتواند در شبکه بیتکوین تاثیر بگذارد. در نمودار زیر توزیع ماینرها در کشورهای مختلف را مشاهده می‌نمایید. با توجه به این نمودار مشاهده می‌کنید که شش کشور اول بیش از ۹۳ درصد ماینینگ دنیا را انجام می‌دهند و تمرکز بسیار شدید ماینرها در چین نیز مشکلی است که باعث می‌شود تصمیمات این کشور بر بیتکوین تاثیر گذار باشد.
توزیع استخرهای ماینینگ
استخرهای ماینینگ محل تولید بلاک‌های جدید بیتکوین‌اند. ماینرهای از سراسر دنیا به این استخرها متصل شده و به تولید بیتکوین می‌پردازند. استخرهای بزرگ تقریباً تمامیشان در چین واقع شده‌اند و با توجه به نمودار زیر دیده می‌شود که چهار استخر بزرگ بیتکوین تقریباً ۵۷ درصد شبکه بیتکوین را در اختیار دارند.
این موضوع دو آسیب به همراه دارد. یکی این که دولت چین که این استخرها در آن واقع‌اند می‌تواند کل شبکه بیتکوین را در اختیار خود بگیرد و دیگر آن که این ۴ استخر با همکاری یکدیگر می‌توانند هر کاری که بخواهند در شبکه بیتکوین انجام دهند. اگر کسی در شبکه بیتکوین قدرتی بالای ۵۰ درصد در اختیار داشته باشد اصطلاحاً به آن حمله ۵۱ درصدی گفته می‌شود و کسی که با موفقیت این حمله را به اجرا در بیاورد، می تواند شبکه را به کلی تصاحب کند. در وضع موجود این ۴ استخر تنها با یک هماهنگی می‌توانند صاحب کل شبکه بیتکوین شوند و هر تغییری که خواستند در آن به وجود آورند و در واقع شبکه بیتکوین با یک حمله ۵۱ درصدی تنها یک هماهنگی ۴ نفره فاصله دارد!
شهروندان آمریکا، رومانی، جمهوری چک، چین، اسپانیا، لهستان، ترکیه، ژاپن، سوئیس، کره‌جنوبی بیشتریم میزان نگهداری بیتکوین را دارند. به کسانی که بیتکوین زیادی را ذخیره کرده‌اند اصطلاحاً نهنگ بازار گفته می‌شود و این نهنگ‌های بازار می‌توانند در قیمت‌های بازار دهالت بسیار کرده و قیمت‌ها را به سود خود تغییر دهند. یکی از بدترین کارهایی که این افراد انجام می‌دهند پامپ و دامپ قیمت است. پامپ و دامپ به صورت خلاصه یعنی قیمت را به صورت مصنوعی بالا ببرند و وقتی توجه تریدرها به این موضوع جلب شد و به این بازار هجوم آوردند با قیمت بالا بفروشند و ناگهان بازار را ترک کنند. این موضوع باعث ضرر تمام خریداران و سود هنگفت نهنگ‌ها می‌شود.
با بررسی آدرس‌های بیتکوین و مقدار بیتکوینی که نگهداری می کنند میتوان به نتایج جالب توجهی رسید.
| مقدار بیتکوین | تعداد آدرس‌ها | درصد آدرس‌ها | کل بیتکوین آدرس‌ها | درصد بیتکوین از کل بیتکوین موجود |
| (0 – 0.001) | 15231095 | 48.66% | 2,996 | 0.02% |
| [0.001 – 0.01) | 7585797 | 24.24% | 30,707 | 0.17% |
| [0.01 – 0.1) | 5367010 | 17.15% | 173,651 | 0.94% |
| [0.1 – 1) | 2295233 | 7.33% | 724,732 | 3.92% |
| [1 – 10) | 666683 | 2.13% | 1,731,410 | 9.37% |
| [10 – 100) | 137586 | 0.44% | 4,450,163 | 24.09% |
| [100 – 1,000) | 13854 | 0.04% | 3,476,495 | 18.82% |
| [1,000 – 10,000) | 2091 | 0.01% | 5,212,095 | 28.22% |
| [10,000 – 100,000) | 103 | 0% | 2,421,617 | 13.11% |
| [100,000 – 1,000,000) | 1 | 0% | 247,502 | 1.34% |
این جدول نشان می دهد که به عنوان مثال یک صدم درصد از بیتکوین دارها(۲۱۹۵ آدرس از مجموع ۳۱،۲۹۹،۴۵۳ آدرس) صاحب بیش از ۴۲ درصد بیتکوین‌های موجود‌اند و پنج صدم درصد آن‌ها (۱۶،۰۴۹ آدرس از مجموع ۳۱،۲۹۹،۴۵۳ آدرس ) صاحب بیش از ۶۱ درصد کل بیتکوین‌ها! از طرف دیگر ۷۲ درصد بیتکوین‌دارها (۲۲،۸۱۶،۸۹۲ آدرس از مجموع ۳۱،۲۹۹،۴۵۳ آدرس) در مجموع کمتر از ۲ دهم درصد بیتکوین ها را دارند. این اعداد نشان‌دهنده آن است که بیشتر بیتکوین‌ها در اختیار گروه معدودی قرار دارد و بیشتر جمعیت تنها برای درصد بسیار کوچکی از این بازار فعالیت انجام می‌دهند. به عبارت دیگر می توان گفت اختلاف طبقاتی در دنیای بیتکوینی‌ها وحشتناک زیاد است!
همانطور که نشان داده شد بیتکوین در زمینه نودهای بیتکوین، ماینرها، تعداد کیف‌پول‌های بیتکوین، پراکندگی مقداری (نهنگ‌ها) به هیچ‌وجه غیر متمرکز محسوب نشده و به شعارهای خود در این زمینه عمل ننموده است. باشد که راه حل دیگری بر این معضل پیدا شود.
با سلام و تحیت
از تحلیل منطقی و فنی بسیار سپاسگزارم
مستدام باشید
با سلام و احترام
تبریک باید بیان ساده و روان از رمز ارزها.
چطور میتوان مقاله کامل را دریافت کرد؟
با احترام مجدد.
بسیار رسا و‌روشنگرانه بود و قدردان این اطلاع رسانی بسیار لازم و به جا هستم.