فهم و درک نوسانات بازار نکته کلیدی و حائز اهمیت برای معاملات روزانه در یک بازار پُرنوسان محسوب می شود. بازارهای تجاری همواره در نوسان هستند. اگر بازار سهام یا یک بازار تجاری رو به رشد باشد و قیمت سهام روند صعودی داشته باشد، اصطلاحاً میگویند بازار مربوطه یک بازار گاوی (bull market) است.
اگر بازار سهام و یا یک بازار تجاری روند نزولی داشته باشد و رکود در بازار اقتصادی حاکم شود، اصطلاحاً میگویند بازار مربوطه یک بازار خرسی (bear market) است. اگر شما قصد آن را دارید که در بازارهای تجاری فعالیت کنید باید نوسانات بازار را به صورت عمیق درک کنید. اما برخی از مهم ترین سوال ها که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت از این قرار است:
- چه چیزی باعث می شود بازارها دچار نوسانات مالی شوند؟
- چرا سهام ها گاهاً ریزش می کنند و گاهی اوقات روند رو به رشد زیادی را در قیمت های خود شاهد هستند؟
- اخبار و روان شناسی بازار چگونه می تواند در قیمت ها تاثیر گذار باشد؟
نوسانات بازار چیست؟
برای درک اینکه نوسان بازار چیست، ابتدا باید درک جامع از مفهوم “بازار” در سازمان بورس و اوراق بهادار داشته باشیم. در یک تصویر کلان، بازار حکایت گر اوراق بهادار مختلفی است که در صرافی های بورس به فروش می رسند.
وقتی در اخبار می شنوید که مثلاً ارزش سهام شرکت x به میزان 1000 واحد کاهش یافته است، در واقع آنها درباره تعداد محدودی از سهام صحبت می کنند و یا وقتی می شنوید که گفته می شود بازار در حال تجربه سقوط در ارزش کلی خود است، در واقع آنها درباره شاخص ها و اندیس های کلی بازار سهام صحبت می کنند.
شاخص های سهام می توانند یک درک کلی از چگونگی جریان بازار در اختیار تحلیلگران قرار دهد. باید توجه داشته باشید که اگر مثلاً شاخص یک سهام روند کاهشی در بازار معاملاتی خود تجربه کند، این به معنی این نیست که کل بازار سهام گرفتار روند نزولی شده است. به عبارتی نباید داده ها و اطلاعات را با یکدیگر خلط کنیم.
وقتی درباره نوسانات بازار صحبت می کنیم در واقع داریم درباره نوسانات کلی در بازار معامله صحبت می کنیم و نه یک سهام و یا بازار به خصوص. به عبارتی ما در حال بررسی شاخص کلی بازار هستیم و در نهایت بنا به تشخیص های کارشناسی و مدل های ارزیابی و تحلیل، به این نتیجه میرسیم که بازار در حال تجربه نوسانات شدید است. اما از سوی دیگر می توانیم درباره یک سهام به خصوص نیز بگوییم که مثلاً در بازار تجاری و بازار معاملاتی، سهام شرکت x نوسانات زیادی را تجربه می کند.
طبق تعریف رسمی مراجع تجاری، نوسان بازار به معنی
“افزایش و کاهش قیمت یک سهام و یا دارایی تجاری در مدت زمان کوتاه است که بر اساس نوع بازار، شرایط مالی سهام و شرایط حاکم بر دارایی تجاری، این افزایش و کاهش قیمت ها ممکن است ملایم و یا چشمگیر و با شیب زیاد باشد.”
چرا بازارهای سهام گرفتار نوسان قیمت می شوند؟
در یک دیدگاه و نگرش کلی، ارزش یک بازار بستگی به میزان عرضه و تقاضا دارد. عرضه به تعداد سهمی گفته می شود که دسترس پذیر است و تقاضا نیز به خواست عمومی و همگانی جهت خرید یک دارایی و یا سهام گفته می شود. اگر تعداد خریداران از تعداد فروشندگان بیشتر باشد، قاعدتاً قیمت سهام افزایش پیدا می کند و از سوی دیگر اگر چنانچه تعداد فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران باشد، قیمت سهام کاهش پیدا می کند.
اگر قرار است در بازار روزانه معاملات فعالیت داشته باشید باید به این نکته توجه کنید که فاکتورهای مختلفی می تواند عرضه و تقاضا را در بازار سرمایه تعیین کند. درک اینکه در پشت پرده روند نزولی و یا صعودی بازار سرمایه چه چیزی در جریان است، به شما می تواند در مسیر معاملات تجاری کمک شایانی کند.
اگر تعداد خریداران از تعداد فروشندگان بیشتر باشد، قاعدتاً قیمت سهام افزایش پیدا می کند و از سوی دیگر اگر چنانچه تعداد فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران باشد، قیمت سهام کاهش پیدا می کند. اگر قرار است در بازار روزانه معاملات فعالیت داشته باشید باید به این نکته توجه کنید که فاکتورهای مختلفی می تواند عرضه و تقاضا را در بازار سرمایه تعیین کند. درک اینکه در پشت پرده روند نزولی و یا صعودی بازار سرمایه چه چیزی در جریان است، به شما می تواند در مسیر معاملات تجاری کمک شایانی کند.
چه چیزی باعث می شود قیمت سهام افزایش یا کاهش پیدا کند؟
نکته اساسی این است که اگر این توانایی را داشته باشید که درک کنید به صورت کلی چه چیزی باعث می شود بازار در مفهوم کلی آن دچار نوسان شود، متعاقباً می توانید تفسیر و نوع درک و فهم خود را در سطوح خُرد نیز تسرّی دهید. بهتر است این گزاره را به این نحو بازنویسی کنیم: اگر بتوانید بازار را در سطح کلان ارزیابی کنید، می توانید اتفاقات و نوسانات بازار در سطح خُرد را پیش بینی کنید.
برای درک بهتر این موضوع یک مثال میزنم: همیشه وقایع کلان و اتفاقات بزرگ بین المللی و یا ملی می تواند در سطوح گسترده، بازارهای خُرد و با مقیاس کوچک را تحت تاثیر قرار دهد. مثلاً یک اتفاق سیاسی در ابعاد بین المللی، می تواند قیمت سهام را در سطوح خُرد تحت تاثیر قرار دهد. پس توجه داشته باشید که همیشه با یک چشم جهان بین به مسائل نگاه کنید.
قیمت کنونی سهام
باید توجه داشته باشید که قیمت کنونی سهام، بستگی به نوسانات قیمت و شاخص کلی سهام دارد. اما باید توجه داشته باشید که قیمت درج شده در تابلو اعلانات سهام به این معنی نیست که مثلاً اگر قصد خرید 100 سهم از سهام یک شرکت را داشته باشید، مستلزماً به همان قیمت درج شده سهام در تابلو اعلانات، سهام مربوطه را خریداری می کنید. برای درک بهتر این موضوع به بررسی اصطلاحات قیمت پیشنهادی، قیمت درخواستی و شکاف قیمت یا اسپرد می پردازیم.
پیشنهاد (Bid)
Bid در بازار سهام به معنی ارائه پیشنهاد است. مثلاً تصور کنید می خواهید یک خانه خریداری کنید. ابتدا خانه ای که قصد خرید آن را دارید مشاهده می کنید و سپس با توجه به نوع درک خود از شرایط و امکانات خانه، پیشنهاد خرید خود را به فروشنده اعلام می کنید.
یا مثلاً تصور کنید لوله کشی ساختمان و خانه ای که می خواهید بخرید مشکلات زیادی دارد و مثلاً قسمتی از سقف دچار پوسیدگی شده است، قاعدتاً شما پیشنهادی با قیمت پایین تر ارائه می کنید زیرا باید هزینه و وقت زیادی را برای تعمیر ساختمان اختصاص دهید.
در مورد بازار سهام نیز به همین گونه است. خریدار و یا سرمایه گذار بر اساس درک خود از شرایط، پیشنهادی را برای خرید سهام ارائه می کند. البته در مورد بازار سهام، برای درک ارزش یک سهام باید این توانایی را داشته باشید که بازار را به صورت تخصصی ارزیابی کنید و شاخص های سهام را در سطوح گسترده تحلیل کنید.
درخواست (Ask)
بگذارید به مثال قبلی خرید خانه برگردیم. تصور کنید که فروشنده برای فروش خانه خود رقمی را به خریدار اعلام می کند. این رقم ممکن است با قیمت پیشنهادی خریدار مطابقت نداشته باشد. اما از آنجایی که خریدار قیمت پیشنهادی خود را ارائه کرده است، فروشنده باید تصمیم بگیرد که آیا با رقم پیشنهادی خریدار موافق است یا خیر.
در بازار سهام قیمت درخواستی (Ask) به قیمتی گفته می شود که فروشنده مایل است سهام خود را با آن قیمت به فروش برساند. درست مشابه قیمت پیشنهادی، در شاخص قیمت خرید نیز تنها تعداد مشخصی از سهام توسط فروشنده تعیین می شود. مثلاً فروشنده می گوید که من مایل هستم تعداد x از سهام Y خود را به فروش برسانم.
شکاف قیمت (Spread)
به صورت کلی به تفاوت بین قیمت پیشنهادی خریدار و قیمت درخواستی فروشنده، شکاف قیمت یا اسپرد گفته می شود. مثلاً تصور کنید که شما می خواهید تعداد 100 سهم از شرکت فولاد مبارکه اصفهان را خریداری کنید. قیمت پیشنهادی شما برای خرید هر سهم مثلاً 1000 تومان است، اما فروشنده قیمت درخواستی برای فروش سهام خود را 1500 تومان اعلام می کند. در این صورت شکاف قیمت کنونی بین قیمت پیشنهادی خریدار و قیمت درخواستی فروشنده 500 تومان است.
باید توجه داشته باشید که شکاف قیمت را میزان عرضه و تقاضا تعیین می کند. وقتی شکاف قیمت پایین باشد، به این مفهوم است که حجم معاملات در بازار یک سهام بالا است و بنابراین شما می توانید با راحتی بیشتر اقدام به خرید و فروش سهام داشته باشید. اصولاً نقدینگی بازار در ایجاد شکاف قیمت تاثیر گذار است. نقدینگی پایین می تواند شکاف قیمت را افزایش دهد و بنابراین شما در باتلاق یک معامله بی ارزش گرفتار می شوید زیرا ممکن است یافتن درب خروج و رهایی از این گونه معاملات به قیمت ضرر کلان ختم شود.
4 نکته کلیدی که باید هنگام معاملات روزانه در یک بازار پُرنوسان بدانید
الان که درک جامعی از چگونگی نوسانات بازار سهام پیدا کردید بهتر است 4 نکته اساسی را هنگام معاملات روزانه در بازارهای پُرنوسان مد نظر داشته باشید.
1- به تبلیغ کنندگان (Promoters) سهام اصلاً توجه نکنید
بسیاری از نوسانات بازار سهام به دلیل فعالیت تبلیغ کنندگان این بازار ایجاد می شود. در بازار سهام گاهی طرح های گمراه کننده توسط شرکت ها و دیگر مراکز تجاری اجرا می شود. یکی از شیوه های رایج کلاهبرداری در بازار سهام و یا رمزارزها، طرح پامپ و دامپ (Pump and Dump) است. در این طرح معمولاً بازیگران تاثیرگذار در عرصه فعالیت های تجاری و یا نهادهای بالادستی، با گمراه کردن افراد فعال در بازار یک حباب خرید ایجاد می کنند و سپس وقتی ارزش یک دارایی یا سهام به میزان مطلوب و مقدار حداکثری رسید، دارایی ها را می فروشند و سود کلانی به جیب می زنند.
هیچ وقت به تبلیغ کنندگان بازار سهام اطمینان نکنید؛ زیرا آنها پول دریافت کرده اند تا خوب یک سهام را بگویند و یقیناً شما نمی توانید با استناد به سخنان تبلیغ کنندگان، به معایب و نقص های یک سهام پی ببرید. اگر چنانچه در تله تبلیغ کنندگان گرفتار شوید ممکن است بیشتر سرمایه خود را از دست بدهید.
اصولاً سرمایه گذاری در حیطه رمزارزها می تواند گزینه بهتری برای شما باشد، زیرا دارایی های دیجیتال به خصوص رمزارزها با برخورداری از ماهیّت غیر متمرکز بودن، از درجه و سطح امنیتی بالایی برخوردار هستند. یکی از ویژگی های برجسته رمزارزها این است که این دارایی های دیجیتال تحت کنترل هیچ نهاد دولتی و یا خصوصی قرار ندارد، بنابراین شما می توانید با حصول اطمینان بالا، دارایی خود را تحت مالکیت خود داشته باشید.
پلتفرم کونوس با استفاده از به روزترین تکنولوژی های دنیا، در تلاش است بهترین رمزارزها را به بازار سرمایه معرفی کند. پلتفرم کونوس به صورت رسمی به ثبت رسیده است و با برخورداری از درجه امنیت بالا، می تواند بهترین گزینه برای سرمایه گذاری باشد. صرافی غیر متمرکز کونوس دکس نیز با ایجاد یک فضای غیر متمرکز و بهره گرفتن از تکنولوژی کیف پول چند امضا، در تلاش است امنیت کاربران را در شبکه های مالی محافظت کند.
2- تحلیل های جدید را با دقت دنبال کنید
باید همیشه این نکته را مد نظر داشته باشید که بازار سهام هیچگاه یک بازار مطابق با اصول علمی دقیق نبوده است. خوانش نقادانه و تحلیل انتقادی بازار و پی بردن به کُنه مسائل مالی، مستلزم شمّ بالای اقتصادی است و چه بسا تحلیل عمیق بازارهای اقتصادی، هنر افراد خبره و نخبه مالی باشد.
همیشه پیش از معامله این سوال ها را خود بپرسید: آیا چشم انداز این معامله روشن است؟ آیا شرکتی که قرار است سهام آن را خریداری کنم دارای پیشینه اقتصادی قدرتمندی است؟ آیا این شرکت خدمات جانبی مناسبی برای سهامداران در نظر می گیرد؟
در بازار سهام کاتالیزورها نقش اساسی ایفا می کنند. کاتالیزورها به عواملی گفته می شود که می توانند قیمت یک سهام را در بازار بورس و اوراق بهادار دچار نوسان کنند. مثلاً برخی اتفاقات سیاسی، اخبار حاشیه ای، وقایع تحلیلی و دیگر مناسبت های اقتصادی می توانند به عنوان کاتالیزور در بازار سهام معرفی شوند.
3- قبل از معامله از تکنیک های تحلیل سهام استفاده کنید
هیچگاه بدون تحقیق و پژوهش، اقدام به خرید یک سهام نکنید. بسیاری از معامله گران تازه وارد تنها به برخی فاکتورهای سطحی توجه می کنند و همین امر باعث می شود ضررهای کلانی متحمل شوند. این افراد معمولاً فاکتورهای مهم را نادیده می گیرند و در بازار سهام متضرّر می شوند.
تصور کنید درباره یک سهام تحقیق کرده اید و فکر می کنید در آینده می تواند سود خوبی به شما ارائه دهد. از سوی دیگر ممکن است تحت تاثیر برخی کاتالیزورها و یا اخبار تحریک کننده حول سهامی که قصد خرید آن را دارید، قرار گرفته اید. سوال مهم این است که چگونه می توانید عمق درک و فهم خود از بازار سهام را افزایش دهید؟ در این مورد شما باید از تکنیک تحلیل بازار سهام استفاده کنید. باید بازارهای سهام را با استفاده از روش های تحلیلی مورد بررسی قرار دهید تا انتخاب درستی داشته باشید.
4- مهارت های خود را در بازار سهام افزایش دهید
مهم ترین نکته در بازارهای تجاری این است که موفقیت بلند مدت در بازارهای معاملاتی مستلزم انگیزه مداوم برای یادگیری و عمق بخشیدن به درک و فهم خود نسبت به بازارهای اقتصادی است.
شما باید پیوسته و همواره در حال آموختن و یادگیری باشید. باید پیوسته سطح دانش خود را افزایش دهید و هیچگاه توقع نداشته باشید که در بازارهای تجاری یک شبه راه صد ساله را طی کنید. در بازار انحصار اقتصادی نظام سرمایه داری، پولدار شدن ناگهانی نوعی توهم تلخ است، پس هیچگاه از این جام زهر آلود و وهم آلود ننوشید. ما در فضای منطقی زندگی می کنیم، پس همیشه سعی کنید روی زمین قدم بردارید.
سخن نهایی
همیشه بازی کنید اما هیچ گاه بزرگتر از قاعده بازی نشوید. این قانون نانوشته بازارهای تجاری ست. در بازارهای تجاری، نوسانات بازار بخشی از قاعده بازی ست، پس سعی کنید در چارچوب این رسم و قاعده بازی کنید. به عنوان یک تازه وارد در بازارهای تجاری همیشه سعی کنید دانش خود را در این بازارها ارتقا دهید، همیشه در حال یادگیری باشید و سعی کنید گنجینه اطلاعاتی خود را روز به روز گسترده تر و افزون تر کنید. همیشه خودتان را به سپر، زره و کلاه خود دانش و اطلاعات مجهز کنید و سپس رهسپار میدان نبرد بازار سهام شوید.
اخبار و روان شناسی بازار چگونه می تواند در قیمت ها تاثیر گذار باشد؟ لطفاً نظرات و پاسخ های خود را با ما درمیان بگذارید.