اتمیک سواپ یا مبادله اتمی تکنیکی است که امکان مبادله سریع دو ارز دیجیتال در بلاکچین های مختلف را فراهم
می کند. به‌عبارت ساده تر، کاربران ارز های دیجیتال با استفاده از مبادلات اتمی می توانند بدون نیاز به هرگونه واسطه مانند صرافی ها و به طور مستقیم، تنها با استفاده از کیف پول های خود به خرید و فروش ارز های دیجیتال گوناگون بپردازند.
این فناوری مبتنی بر قرارداد های هوشمند است و بدون نیاز به واسطه ها مبادلات رمزارز ها (ارز های دیجیتال مانند بیت کوین، اتریوم و…) را ممکن می کند.
به این تکنیک معاملات بین زنجیره ای اتمیک (atomic cross-chain trading)نیز گفته می شود. بین زنجیره ای بودن مبادله در این تعریف به این معنی است که حتی اگر رمز ارزها متعلق به بلاکچین های متفاوتی باشند نیز مبادله قابل انجام است.
تاریخچه مبادله اتمی (Atomic Swap)
تایر نولان (Tier Nolan) اولین کسی بود که مفهوم مبادله اتمی را در سال ۲۰۱۳ معرفی کرد. این مفهوم یک تکنیک نوآورانه بود که به دو طرف مستقل اجازه می داد واحد های رمزارز را به طور مستقیم از آدرس خود (یا کیف پول های رمزارز) با هم مبادله کنند.
تایِر نولان به عنوان خالق مبادلات اتمیک شناخته می شود، اما واقعیت این است که ایده انجام مبادلات همتا به همتا بین زنجیره ای پیش از این نیز مورد بحث بود.
در سال 2012، دانیل لاریمر (Daniel Larimer) به یک پروتکل مبادله ای نظیر به نظیر و بدون نیاز به واسطه به نام P2PTradeX دست یافت که بسیاری آن را نمونه اولیه فناوری مبادله اتمیک می دانند. در سال‌های بعد نیز، بسیاری از توسعه دهندگان شروع به آزمایش و تحقیق روی پروتکل‌های مبادله اتمی کردند.
اولین مبادله اتمیک سوآپ در سال 2014 اجرا شد اما در سال 2017 بود که این روش به طور گسترده‌ای توسط عموم مردم شناخته شد. عمده این معروفیت هم به دلیل مبادله موفقیت آمیز بین LTC / BTC و DCR / LTC بود.
اتمیک سواپ چگونه کار می کند؟
همانطور که احتمالاً تا کنون متوجه شده اید، مبادلات اتمی با دو ارز مختلف طراحی شده است و روشی است که شما می‌توانید سکه هایتان (ارز های رمزنگاری شده) را بر روی بلاکچین و یا حتی خارج از بلاکچین، مبادله کنید.
بلاک چین چیست و چگونه کار می کند؟ (به زبان ساده)
زمانی که دو شخص قصد دارند در یک اتمیک سواپ شرکت کنند، از یک کلید خصوصی مشترک استفاده می‌کنند. تنها در صورتی که کلید ارائه شده از سوی هر دو نفر با یکدیگر مطابقت داشته باشد، مبادله ارز های دیجیتال مورد نظر انجام خواهد شد. با این مکانیزم اگر شخص دیگری این مبادله را شنود کند و به آن نفوذ کند، قادر نیست کوین‌های مورد معامله را تصاحب کند؛ زیرا از کلید خصوصی مشترک میان دو طرف معامله بی‌اطلاع است.
حال ببینیم این فرایند در عمل چگونه انجام می‌شود. برای اجرای کل این فرایند، از چیزی تحت عنوان قراردادهای زمان‌دار هش‌شده (Hashed Timelock Contracts) یا به اختصار «HTLC» استفاده می‌شود. در ادامه توضیحات مختصری در رابطه با قراردادهای زمان‌دار هش شده ارائه خواهیم داد.
قرارداد زمان دار هش شده چیست؟
در این نوع قرارداد ها از یک سیستم معامله با چندین مجوز استفاده می‌شود که به طور کلی شامل دو ویژگی مهم زیر است:
قفل شدن اطلاعات تراکنش (HashLock)
تکنولوژی هش لاک به گونه‌ای عمل می‌کند که قراردادها با استفاده از کلید های خاصی فریز و قفل می‌شوند و تنها تأمین‌کنندۀ موجودی می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد. بازگشایی رمزارز های منتقل‌شده فقط از طریق استفاده از کلید های مخصوصی که متعلق به آن تراکنش و قرارداد است، امکان‌پذیر است.
قفل شدن اطلاعات زمانی (TimeLock)
مکانیسم قفل شدن اطلاعات زمانی باعث می‌شود که تراکنش ها در بازۀ زمانی مشخصی صورت بگیرند. در صورتی که تراکنش مورد نظر در زمان مشخص‌شده انجام نشود، رمزارزهای موجود در آن تراکنش به حساب کاربری فرد منتقل‌کننده بازگشت داده می‌شود.
امنیت این مبادلات از طریق محدودیت‌های زمانی اعمال‌شده تأمین می‌شود. در این مکانیسم حتی اگر رمزارزهای فردی طی تراکنشی از حساب وی برداشت شده باشد، اما در مدت‌زمان مشخص‌شده تراکنش تکمیل نشود، بازگشت موجودی منتقل‌شده به حساب فرد منتقل‌کننده تضمین شده است و فرد این اطمینان را دارد که در صورتی که تراکنش در مدت‌زمانی که تعیین شده صورت نگیرد، وجه به حساب او باز خواهد گشت.
اگر کنجکاو هستید که جزییات کامل انجام مبادله اتمی را بدانید به مثال زیر توجه کنید:
سینا و مریم یک کانال پرداخت را برای مبادله ۵۷ لایت کوین با ۱ بیتکوین برای هم باز می‌کنند. پس از ایجاد یک قرارداد، مبادله انجام می‌شود. در این مثال مریم آغاز کننده است، بنابراین او یک آدرس قرارداد ایجاد می‌کند؛ آدرس قرارداد شبیه به یک گاوصندوق برای دارایی مالی عمل می‌کند.
در هنگام ایجاد آدرس، مریم ۵۷ لایت کوین خود را کنار می‌گذارد و یک ارزش (Value) برای آن تولید می‌شود ( یک رشته دیتای محرمانه که شبیه به یک کلید کار می‌کند ) اساساً هش شبیه به قفل برای گاو صندوق است و این در حالی است که valueها کلید های آن قفل هستند. برای انجام معامله، مریم هشی را به سینا ارسال می‌کند؛ سینا هش را دریافت کرده و یک آدرس قرارداد مشابه با آن تولید می‌کند؛ در هنگامی که سینا آدرس قرارداد خودش را می‌سازد، یک بیتکوین را درون گاوصندوق (همان آدرس قرارداد) که کلیدی شبیه به کلید مریم دارد ذخیره می‌کند.
پس از انجام این کارها برای اینکه مریم یک بیتکوین درون صندوق را دریافت کند، نیاز دارد که انجام یک تراکنش را برای آدرس قرارداد سینا امضا کند و از طرف دیگر برای آنکه سینا ۵۷ لایتکوین درون صندوق را دریافت کند باید انجام یک تراکنش برای آدرس قرارداد مریم را امضا کند . برای انجام این کار مریم آدرس قرارداد سینا را با آن value (کلید) که سینا برای تولید هش آدرس قراردادش استفاده کرده بود امضا می‌کند.
با انجام این کار مریم گاو صندوقی را باز می‌کند که دارایی‌اش را دارد و در همین لحظه این کلید را به سینا نشان می‌دهد؛ در نتیجه اکنون که سینا این کلید را دارد می‌تواند قرارداد مربوط به تراکنش مریم را امضا کند و یک بیتکوین خود را دریافت کند.
در اصل هنگامی‌که مریم یک آدرس قرارداد ایجاد کرد، پولش را ذخیره می‌کند و یک value برای این آدرس ایجاد می‌کند، او هش این value را به سینا ارسال می‌کند که می‌گوید «اگر شما این۵۷ لایت کوین را می‌خواهید، باید کلید هش را دوباره تولید کنید»؛ سپس سینا آدرس قرارداد خودش را با این هش ایجاد می‌کند که می‌گوید «بسیار خب، تا زمانی که به من کلیدی ندهی، نمی‌توانم کلیدی برای دسترسی به دارایی داشته باشم، پس با استفاده از کلیدتان یک بیت‌کوین‌تان را آزاد کنید و با این کار من قادرم آن را بگیرم و ۵۷ LTC خودم را آزاد کنم. »
HTLC تراکنش را به گونه‌ای طراحی می‌کند که هر دو طرف به گونه‌ای به دیگری وابسته باشند و اطمینان حاصل شود که مبادله موفقیت‌آمیز است و اگر به هر دلیلی نتوانند معامله را کامل انجام دهند (به عنوان مثال، نقص شبکه یا یکی از طرفین نتواند مبادله را پایان دهد) سیستم زمان بندی تمام دارایی را به صاحبان اصلی و اولیه آن ها باز می‌گرداند به صورتی که هیچ آسیبی به آن ها نرسد.
مبادلات اتمی داخل زنجیره (On Chain) و خارج از زنجیره (Off Chain)
همانطور که پیشتر گفتیم، مبادلات اتمی هم بر روی زنجیره و بلاکچین اصلی و هم به صورت خارج از زنجیره انجام می شوند. در ادامه هر یک را توضیح می دهیم:
مبادلات اتمی داخل زنجیره
مبادلات آن‌چین بر روی بلاک چین هر یک از دو ارز دیجیتال ثبت خواهد شد. برای انجام یک اتمیک سواپ آن‌چین، هر دو ارز دیجیتال میبایست شرایط زیر را دارا باشند:
● پشتیبانی از HTLC
● دارا بودن الگوریتم هش یکسان
مبادلات اتمی خارج زنجیره
از طرف دیگر مبادلات خارج از زنجیره، امکان صورت دادن اتمیک سواپ در بیرون از زنجیره اصلی بلاک چین را ممکن میسازند. این مبادلات در جایی صورت میگیرند که اصطلاحاً آن را لایه دوم نامگذاری میکنیم. بیتکوین و لایتکوین اولین مبادله اتمی‌خارج از بلاکچین را روی شبکه لایتنینگ در نوامبر ۲۰۱۷ اجرا کردند.
مزایای مبادلات اتمی
۱. اتمیک سواپ، دنیای ارزهای دیجیتال را وسیع تر از صرفا یک پول دیجیتال می کند. از آنجا که افراد با ارزهای دیجیتال متفاوت قادر به تعامل با یکدیگر خواهند بود، دنیای ارزهای دیجیتال محدود به چند ارز دیجیتال نخواهد بود و روز به روز دارایی های متنوع تری به این حوزه افزوده خواهد شد.
۲. درحال حاضر قابلیت همکاری بین دارایی های مختلف در دنیای ارز های دیجیتال یک مشکل بزرگ است. مبادله اتمی قصد دارد کاربران همه ارز های دیجیتال را در کنار هم جمع کند تا تعامل آن ها با یکدیگر را تسهیل کنند.
۳. صرافی های متمرکز مستعد حملات گسترده ای هستند. مبادله اتمی نیاز به داشتن واسطه هایی از قبیل صرافی های متمرکز را برطرف می کند و مبادلات را تا حد ممکن مستقیم و روشن می کند.
۴. صرافی های متمرکز مشکوک به خطرات مربوط به نگهداری و فساد داخلی هستند. نگهداری کیف پول و غیر فعال کردن برداشت ها دو مشکل بزرگ است. مبادله اتمی کنترل واسطه ها بر پول شما را از بین می برد.
۵. معاملات مستقیم بین کیف پول ها ویژگی مهم غیر متمرکز بودن ارزهای دیجیتال را در آن ها پیاده سازی می کند. صرافی ها به طور کلی برای اهداف نظارتی طراحی شده اند، این روش کار، کل روند معاملات را به طور فزاینده ای متمرکز می کند.
۶. از آنجا که مبادله اتمی مستقیماً دو کیف پول را به یکدیگر متصل می کند، تمام مراحل و تأیید های مورد نیاز مبادلات متمرکز را برطرف می کند. این روش بسیار سریعتر است.
۷. صرافی های متمرکز معمولاً هزینه های زیادی را به شما تحمیل می کند، به ویژه هنگامی که می خواهید کلید خصوصی ارزهای خود را به کیف پول خود برگردانید. در این روش این هزینه ها کاهش یافته اند.
معایب مبادلات اتمی
1. هنوز کاملاً توسعه نیافته است
تنها چند ارز رمزنگاری شده برای مبادله اتمی در دسترس است و بیشتر آنها با بیت کوین یا Litecoin (که یک چنگال بلاکچین بیت کوین است) مبادله می شوند. کل سیستم مبادله اتمی هنوز کاملاً توسعه نیافته است و به احتمال زیاد هنوز هم به پیوند با بیت کوین نیاز دارد. به عنوان مثال، ما سکه A و سکه B داریم. در این زمان به احتمال زیاد هیچ مبادله مستقیمی بین سکه A و سکه B در دسترس نیست، این بدان معنی است که سکه A باید ابتدا به بیت کوین مبادله شود و سپس همان مقدار بیت کوین نیاز دارد که با سکه B مبادله شود.
2. کاربر پسند (User Friendly) نیست
در شکل فعلی، مبادله اتمی به سطح دانش بالایی از برنامه نویسی و پروتکل های بلاکچین نیاز دارد. فقدان رابط کاربری گرافیکی مناسب یک نقطه ضعف بزرگ است زیرا کسی نمی تواند به آن دسترسی پیدا کند و این به معنی مقبولیت کمتر است.
3. به دفعات لازم آزمایش نشده است
در بین انجام مبادلات اتمی چندین اتفاق ممکن است رخ دهد. آدرسهای فرستنده و گیرنده می توانند از طریق حملات به خطر بیفتند. هنوز سو استفاده هایی وجود دارد که ممکن است به محض پذیرش جریان اصلی مبادله اتمی حاصل شود و تنها راه کشف این خطرات آزمایش دقیق پروتکل و بررسی آن از چندین زاویه است که هنوز انجام نشده است.
به طور کلی، این معایب در مقایسه با انبوه مزایا فقط موانعی جزئی هستند.
سخن پایانی
در این مقاله از سکه نیوز به بررسی پلتفرم مبادله اتمی پرداختیم. اتمیک سواپ (Atomic Swap) با هدف از بین بردن تمرکز در تبادلات میان رمزارزها و آلت کوین‌های مختلف ایجاد شده است. در این پلتفرم نیاز به هیچ واسطی وجود ندارد و افراد می‌توانند به طور کاملاً مستقل به مبادلات رمزارزها به صورت نظیر به نظیر بپردازند.
در اتمیک سواپ از قراردادهای هوشمندی به نام قراردادهای زمان دار هش شده (HTCL) استفاده می‌شود. با توجه به ویژگی‌های این قراردادها و قفل شدن اطلاعات تراکنش و وجود محدودیت زمانی در انجام یک تراکنش، امنیت تراکنش‌ها افزایش یافته و کاربران می‌توانند اطمینان حاصل کنند که در صورتی که مبادلۀ مدنظر آنها انجام نگیرد، رمزارزهای آنها بدون تغییر به آن ها باز می‌گردد. همچنین همانند بسیاری از پلتفرم‌های دیگر، این پلتفرم نیز مزایا و معایب مختلفی دارد که در بخش‌های قبلی همین مقاله به آنها اشاره کردیم و گفته شد که به طور کلی مزایای متعدد این پلتفرم معایب آن را کمرنگ و قابل چشم پوشی می کنند.
مطالب مرتبط:
پلتفرم Ontology استیبل کوین با پشتوانه دلار آمریکا ارائه خواهد کرد
بایننس توکن اختصاصی متصل به بیت کوین ارائه می‌دهد