با معرفی بیت کوین در یک دهه گذشته و توسعه فناوری بلاکچین، تحقیقات مختلفی برای بکارگیری این فناوری برای حل چالشهای مختلف صورت گرفته است. در نتیجه‌ی این تحقیقات، تعدادی فریم ورک برای کاربردهای مختلف بلاکچین توسعه داده شد در ادامه به فریم ورک های فناوری بلاکچین نگاهی می اندازیم.
از مهمترین ویژگیهای بلاکچین که آن را برای توسعه فریم ورک های کارآمد برای کاربردهای مختلف مورد توجه قرار داده است میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم نیاز به اعتماد متقابل بین کاربران: فریم ورک های فناوری بلاکچین به گونه ای طراحی شده اند که نیازی به اعتماد متقابل بین کاربران نباشد و هر طرف به سازوکارِ خود فناوری بلاکچین اعتماد و اطمینان دارد.
- حفظ یکپارچگی: به دلیل استفاده از الگوریتم های هش و سازوکار زنجیر کردن بلوکهای دیتا، عدم دستکاری اطلاعات ذخیره شده بر بستر بلاکچین کاملا قابل اطمینان است و قطعی بودن آن تضمین می شود.
- شفافیت: بلاکچین به صورت یک مرکز اطلاعتِ ذخیره نشده است و تمامی کاربران شبکه، نسخه ای از آن را در اختیار خواهند داشت. دسترسی آسان به جریان اطلاعاتی در این بستر، شفافیت را به همراه خواهد داشت. در حالیکه در سازوکارهای ذخیره سازی مرکزی اطلاعات، همواره نسبت به مرکزیت آن شک و تردید وجود خواهد شد.
- حفظ حریم خصوصی: در بستر بلاکچین هر کاربر با آدرس خود مشخص می شود. آدرس با اعمال الگوریتم هش روی کلید عمومی کاربر به دست می آید. از طرفی هیچ سازوکاری برای نگهداری تناظر بین هویت کاربران و آدرسها وجود ندارد. همچنین هر کاربر میتواند با تولید زوج کلیدهای عمومی و خصوصی آدرسهای مختلفی را برای خود تولید کند.
- عدم تمرکز و توزیع شدگی سیستم: بسترهای مبتنی به بلاکچین نیازی به مدیریت مرکزی ندارند. از این رو چالشهای مرتبط به آن نیز وجود نخواهد داشت. در این بستر هر کسی میتواند از خدمات استفاده کرده و یا به ارائه خدمات بپردازد. همچنین بخشهای مختلف شبکه مستقل از یکدیگر در تعامل با یکدیگرند و در صورت حذف یک بخش، سیستم از کار نخواهد افتاد.
شاید بتوان گفت اصلی ترین و ابتدایی ترین فریم ورک های فناوری بلاکچین، فریم ورک پرداخت مالی و انتقال ارزش (Value Transfer) است. رمزارز، مفهومی است که بر بستر بلاکچین ارائه شده است و به عنوان ابزاری برای داد و ستد مالی مورد استفاده قرار میگیرد. از رایج ترین رمزارزهای موجود میتوان بیت کوین، اتریوم و لایتکوین را نام برد.
در حال حاضر صرافی‌های مختلفی در سراسر جهان برای تبدیل پولهای رایج ملی به رمزارز در حال ارائه خدمات هستند. برخی از رمزارزها نظیر تتر (Tether) و یا کونوس کش (Counos Cash) معادل مقدار ثابتی از پولهای ملی رایج نظیر دلار تعریف شدهاند که اصطلاحاً استیبل کوین (Stable Coin) نامیده میشوند. هر تتر معادل یک دلار و هر کونوس کش معادل 20 فرانک سوئیس ارزش دارد. در عین حال بسیاری از رمزارزها نظیر بیتکوین نسبت به پولهای ملی ارزش ثابتی ندارند و براساس عرضه و تقاضا نوسان پیدا می‌کنند. این نوسانات منجر به ورود سرمایه گذاران در عرصه خرید و فروش رمزارزها شده است. فریم وورکهای پرداخت مبتنی بر بلاکچین، سازوکارهای مالی بانکها و مؤسسات مالی را از منظر اعتماد و شفافیت به چالش کشیده اند. این موضوع منجر به فعالیت مؤسسات مالی مطرح بین المللی نظیر سوئیفت (SWIFT)، بانک جیپی مورگان (JPMorgan) و ویزا (Visa) در حوزه بلاکچین برای استفاده از مزایای آن شده است.
شما می توانید اخبار بلاک چین از سکه نیوز دنبال کنید و جدیدترین اخبار رمزارز را از سکه نیوز بخوانید.
قرارداد هوشمند (Smart Contract) یکی از مهمترین کاربردهای معرفی شده برای بلاکچین است. به صورت کلی میتوان گفت هر قرارداد هوشمند تابعی است برای اجرای مجموعهای از دستورات برنامهریزی شده که امکان دستکاریِ آن وجود ندارد. این تابع تنها در صورتی اجرا خواهد شد که اجرای رخدادی مشخص یا مجموعهای از رخدادها احراز شود. رایجترین قابلیت این فریم ورک های فناوری بلاکچین انتقال مقدار مشخصی توکن دیجتال به آدرس (یا آدرسهای) تعریف شده در صورت وقوع شرایطی خاص است. قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین منطبق بر مفهوم عام قرارداد هستند و سازوکاری عاری از کشمکش (Conflict-Free) را برای طرفین قرارداد فراهم میسازند. فریم ورک های فناوری بلاکچین برای شما در حال باز شدن است.
در دنیای امروز امکان نقض قرارداد و عدم تمکین طرفین همواره وجود دارد، از طرفی پیگیری قضایی چنین مسائلی نیازمند صرف زمان و هزینه است. در حالیکه، در قراردادهای هوشمند چنین مشکلاتی وجود ندارد. از جمله شبکههای بلاکچین که فریم ورک های فناوری بلاکچین موفقی را برای قرارداد هوشمند پیادهسازی کردهاند، بیتکوین، اتریوم و ریپل را میتوان نام برد. یکی از چالشهای پیادهسازی قراردادهای هوشمند، پیادهسازی سازوکاری قابل اطمینان برای تشخیصِ صحیح رخدادهای لازم برای اجرای قرارداد است.
امروزه یکی از شاخههای داغ حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات اینترنت اشیا یا IOT (Internet of Things) است. منظور از اینترنت اشیا، اتصال سنسورها و اشیای روزمره زندگی بشر به شبکه اینترنت بوده که صنعت، تجارت و زندگی روزمره انسان را متحول خواهد کرد. در حال حاضر تحقیقات مختلفی در این حوزه در جریان است و کسبوکارهای متنوعی در حال ارائه خدمات و محصولات خود هستند. ویژگیهایی که در ابتدای مقاله معرفی شد، بلاکچین را به یکی از راهحلهای کارآمد برای پیادهسازی اینترنت اشیا تبدیل کرده است. یکی از چالشهای عمده در اینترنت اشیا، تولید حجم عظیمی از اطلاعات است که حریم خصوصی و یکپارچگی آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. از طرفی نگهداری این اطلاعات به صورت مرکزی با چالشهای مختلفی همراه خواهد بود. بسیاری از مدلهای تجارت در کسبوکارهای اینترنت اشیا، نیازمند سازوکاری مطمئن برای پرداختهای مالی هستند که با بکارگیری بلاکچین به راحتی در اینترنت اشیا فراهم خواهد شد.
از جمله فریم ورک های مطرح در حوزه ادغام بلاکچین و اینترنت اشیا میتوان پروژهه ای یوتا (IOTA) و آی‌بی‌ام واتسون (IBM Watson IOT) را نام برد. البته پروژه یوتا از فناوری بلاکچین برای ذخیرهسازی اطلاعات استفاده نمیکند. این پروژه با بهره گیری از فناوری تنگل (Tangle) سازوکاری متفاوت از بلاکچین را برای ایجاد دفتر حسابرسی یا دی‌ال‌تی (DLT) ایجاد کرده است که تمامی ویژگیهایی که در ابتدای مقاله معرفی شد را پوشش میدهد.
بلاکچین همچنین به دلیل فراهم کردن ساز و کاری برای جلوگیری از دستکاری، حذف و افزودن اطلاعات جعلی، به عنوان بستری برای ذخیرهسازی داده یا مجموعهای از رخدادها نیز مورد توجه قرار گرفته است. از جمله فریم ورک های فناوری بلاکچین که برای این کاربرد پیادهسازی شده اند میتوان بلاکچین کمپانی کداک (Kodak) برای ذخیرهسازی حق کپیرایت و هایپرلجرهای (Hyperledger) مختلف برای زنجیره تامین (Supply Chain) را نام برد.
نویسنده: دکتر پویان قمری
منبع:cintjournal.com