مدتی است که در مورد حضور فیسبوک در دنیای ارزهای دیجیتال و پروژه این شرکت تحت عنوان پروژه لیبرا می‌شنویم. تمام اطلاعاتی که در مورد این پروژه وجود دارد را در این مطلب خلاصه کرده‌ایم.
طی چند ماه گذشته، صبحت‌های زیادی در مورد ورود فیسبوک به بازار ارزهای دیجیتال مطرح شده است. این غول رسانه‌های اجتماعی هیچ یک از شایعه‌ها را تأیید نکرده و فقط گفته است که مجموعه‌ای از کارمندانش در حال کار روی پروژه‌ای به نام لیبرا هستند. با این حال، هر روز جزئیات بیشتری از اقدامات فیسبوک در این زمینه مطرح می‌شود.
جدیدترین اطلاعات موجود مربوط به گزارشی است که اخیراً در وال استریت ژورنال منتشر شد. در این گزارش مطرح شده بود که فیسبوک در حال مذاکره با شرکت‌های ویزا و مسترکارت است تا بتواند حدود 1 میلیارد دلار سرمایه برای پروژه استیبل کوین خود جمع‌آوری کند.
مقدمه‌ای کوتاه بر پروژه لیبرا
شایعات موجود حاکی از آن است که فیسبوک حداقل 1 سال گذشته را مشغول به کار روی پروژه‌ای در زمینه رمزارزها بوده است. مجله آنلاین Cheddar در ماه می 2018 گزارش داده بود که این شبکه اجتماعی عزم خود را برای ارائه توکنی اختصاصی به 2 میلیارد کاربرش جزم کرده است.
فیسبوک در آن زمان صحبتی در مورد ارائه رمزارز اختصاصی خود نکرد ولی پاسخ کوتاهی در مورد فعالیت تیم بلاک چینش ارائه داد:
«مثل بسیاری دیگر از سازمان‌ها، فیسبوک نیز در حال بررسی راه‌کارهایی برای بهره بردن از فناوری بلاک چین است. این تیم کوچک و جدید به ارزیابی راه‌کارهای متفاوت این فناوری می‌پردازد. در حال حاضر صحبت بیشتری نداریم.»
تا به امروز تنها واکنش رسمی فیسبوک به شایعه‌ها همین بوده که وجود تیم تحقیق و توسعه‌ای در زمینه بلاک چین را تایید کرده است. دیوید مارکوس که قبلا مدیر پی‌پل بود، رهبری این تیم را به عهده دارد. نکته جالب این است که مارکوس پس از ملحق شدن به فیسبوک، از جایگاه خود در هیات مدیره Coinbase انصراف داد تا از تضاد منافع جلوگیری شود. او در گذشته تایید کرده بود که مدت‌هاست به ارزهای دیجیتال علاقه زیادی دارد.
طبق آنچه در رسانه‌ها گزارش شده است، تیم بلاک چین فیسبوک که زمانی تیمی کوچک خوانده می‌شد، تا پایان سال ۲۰۱۸، به حدود ۴۰ نفر رسیده بود. در اواخر ماه مارس نیز اعلام شد که ۵ موقعیت شغلی جدید به این تیم اضافه شده که حاکی از گسترش بیشتر فعالیت‌های فیسبوک در زمینه بلاک چین است.
در اواخر سال ۲۰۱۸ جزئیات بیشتری در مورد پروژه ارز دیجیتال فیسبوک منتشر شد. سایت بلومبرگ اعلام کرد که فیسبوک قصد دارد رمزارزی اختصاصی برای کاربران پیام‌رسان واتس‌اپ ارائه کند که در سال ۲۰۱۴، مالکیت آن را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریده بود.
گفته می‌شود این توکن به کاربران واتس‌اپ اجازه ارسال پول به یکدیگر را می‌دهد و بازار هدفش کارگرانی است که خارج از هندوستان کار می‌کنند و برای خانواده‌های خود پول می‌فرستند. واتس‌اپ حدود ۲۰۰ میلیون کاربر در هند دارد و طبق اطلاعاتی که بانک جهانی منتشر کرده است، در سال ۲۰۱۷ حدود ۶۹ میلیارد دلار پول از این طریق وارد این کشور شده که معادل ۲.۸ درصد تولید ناخالص ملی آن است.
علاوه بر آن، بلومبرگ به نقل از منابعش گفت که فیسبوک به دنبال ایجاد یک استیبل کوین اختصاصی خود است ولی هنوز مشخص نیست که از چه ارزی به عنوان پشتیبان آن استفاده خواهد کرد.
روزنامه نیویورک تایمز در فوریه 2019 نوشت: «فیسبوک در تلاش است در انجام کاری موفق شود که بیت کوین شکست خورد» و جزئیات بیشتری در مورد پروژه این شرکت ارائه کرد.
طبق این گزارش، فیسبوک می‌خواهد زیرساخت پیام‌رسانی خود را تغییر داده و کاری کند که هر سه پلتفرم آن (فیسبوک، واتس‌اپ و اینستاگرام) با یکدیگر ادغام شوند. این سه پلتفرم در مجموع 2.7 میلیارد کاربر دارند و اگر چنین کاری انجام شود، همه این افراد می‌توانند به راحتی به ارز دیجیتال فیسبوک دسترسی پیدا کنند.
همچنین، نیویورک تایمز از پنج منبع فعال در تیم بلاک چین فیسبوک نقل قول کرد که به احتمال زیاد دلار آمریکا تنها پشتوانه توکن‌های فیسبوک نخواهد بود و از دیگر ارزهای فیات پرکاربرد نیز استفاده خواهد شد.
جزئیات جدید: استیبل کوینی به ارزش 1 میلیارد دلار
گزارشی که به تازگی در وال استریت ژورنال منتشر شده است، اشاره می‌کند که پروژه موردنظر پیشرفت‌های زیادی قابل توجهی داشته است و اکنون پروژه لیبرا نامیده می‌شود و فیسبوک نیز به تازگی حق استفاده تجاری از اسم و برند Libra را خریداری کرده است.
طبق این گزارش، فیسبوک قصد دارد سیستم پرداختی مبتنی بر رمزارز ایجاد کند و در حال مذاکره با شرکت‌های مالی و فروشگاه‌های آنلاین است تا بتواند موارد کاربرد این سیستم را افزایش دهد.
وال استریت ژورنال در ادامه می‌نویسد:
«به نظر می‌آید فیسبوک قصد دارد بیش از پیش از زندگی کاربرانش سر در آورد و در این مسیر از آمازون و اپل تقلید خواهد کرد. شرکت‌هایی که به تازگی از برنامه‌های بزرگی برای ارائه محصولات مالی اختصاصی خود پرده برداشته‌اند.»
ویژگی برجسته این سیستم این است که می‌توان پرداخت را از طریق پروفایل فیسبوک کاربر انجام داد. گفته می‌شود که تیم فنی این شرکت در حال ایجاد قابلیتی است که بتواند خرید کردن از طریق کیف پول فیسبوک روی سایت‌های دیگر را بسیار ساده کند. دقیقا مانند قابلیتی که به افراد اجازه می‌دهد به کمک حساب کاربری فیسبوک خود در سایت‌های متعددی ثبت نام کنند بدون اینکه نیاز به انتخاب نام کاربری و رمز جدید داشته باشند.
این احتمال هم وجود دارد که فیسبوک به زودی با کمک ارز اختصاصی خود، به کاربرانی که تبلیغات تماشا می‌کنند، خرید می‌کنند یا با محتواهای موجود روی پلتفرم تعامل دارند، پاداش پولی دهد.
به این ترتیب، فیسبوک می‌تواند کاربرانش را تشویق به انجام کارهایی کند که همیشه برایش مطلوب بوده‌اند و همچنین انتقادهای برخی افراد را ساکت کند: عده‌ای از کاربرها و متخصصان ادعا می‌کنند که فیسبوک از تبلیغاتی که به افراد نشان می‌دهد میلیاردها دلار درآمد دارد ولی هیچ بخشی از این درآمد را به کاربرانی نمی‌دهد که به خاطر دیدن تبلیغات اذیت می‌شوند.
در ادامه گزارش وال استریت ژورنال می‌خوانیم: «هدف از انتخاب استیبل کوین افزایش پایداری است. بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتالی که پشتوانه فیات ندارند معمولا دچار نوسان قیمت می‌شوند ولی استیبل کوین‌ها بیشتر پایدار هستند».
البته هنوز مشخص نیست که فیسبوک دقیقا چقدر به دنبال کنترل کردن کوین خود است ولی به نظر می‌رسد که در حال طی کردن مسیری مشابه مسیر JPM Coin است. پس از اینکه شرکت JPMorgan Chase در ماه فوریه از سیستم پرداخت رمزارز خود رونمایی کرد، خیلی‌ها مدعی شدند که این اقدام صرفا با هدف بازاریابی انجام شده است و هیچ ارتباط ملموسی با حوزه ارزهای دیجیتال ندارد.
دیوید مارتین، مدیر ارشد اطلاعات شرکت Blockforce Capital نظر متفاوتی دارد. او در مصاحبه با Cointelegraph گفته است: «از نظر من ارز دیجیتال فیسبوک را می‌توان نوعی استیبل کوین مبتنی بر رمزنگاری دانست زیرا دقیقا مانند USDC است؛ استیبل کوین مبتنی بر اتریومی که Coinbase و Circle ارائه می‌دهند که پشتوانه صد درصدی و یک به یک با دلار آمریکا دارد و حسابرسی آن نیز به عهده شرکت Thornton LLP است.»
دو شرکت Coinbase و Circle با همکاری یکدیگر کنسرسیوم CENTRE را راه‌اندازی کردند با این هدف که مسئولیت پشتیبانی از USDC به عهده یک سازمان متمرکز نباشد ولی اکثر افراد فکر می‌کنند که USDC یک اکوسیستم متمرکز است و تصور می‌کنم ارز دیجیتال فیسبوک نیز شرایط مشابهی پیدا کند.
از نظر ایال شانی، یکی از پژوهشگران گروه Aykesubir، تقریبا شکی نیست که فیسبوک یک رمزارز ارائه خواهد کرد. او می‌گوید:
«اگر این سیستم به درستی پیاده‌سازی شود، حتی استیبل کوین متمرکزی که پایگاه کاربرانش بسیار بزرگ باشد، می‌تواند باعث به‌وجود آمدن نوآوری‌های متعددی شود. علاوه بر آن، از نظر ما این شرایط مثبت است زیرا در نهایت می‌تواند دولت‌های مختلف را ترغیب به صدور توکن‌های رسمی کند و به این ترتیب، دیگر نیازی به استیبل کوین وجود نخواهد داشت».
فیسبوک حجم بسیار زیادی از ارز فیات به عنوان پشتیبان استیبل کوین خود نیاز دارد. نکته جالب اینجاست که این شبکه اجتماعی برای تامین سرمایه مورد نیاز با شرکت‌های پرداخت ویزا و مسترکارت وارد مذاکره شده است در حالی که اگر این سیستم به موفقیت برسد، این شرکت‌ها حجم زیادی از درآمد خود را از دست خواهند داد زیرا نمی‌توانند از مشتری‌ها کارمزد دریافت کنند. مارتین در این رابطه به Cointelegraph گفته است:
«به اعتقاد من این اقدام مشابه وقتی است که JPMorgan تصمیم گرفت کوین اختصاصی خود را داشته باشد، Goldman Sachs روی شرکت Bitgo سرمایه‌گذاری کرد و هولدینگ ICE، مالک بورس اوراق بهادار نیویورک تصمیم گرفت از طریق Bakkt به طور جدی وارد عرصه رمزارز شود. شرکت‌های سنتی باید برای بقا تلاش کنند و مجبور هستند روی اکوسیستم رمزارز و بلاک چین سرمایه‌گذاری کنند تا اینکه روزی مغلوب شرکت‌های جدید و کوچک نشوند.»
در مقابل، از نظر شانی، رمزارز فیسبوک الزاما تهدیدی برای سیستم‌های سنتی پرداخت به حساب نمی‌آید: «می‌دانیم که شرکت ویزا در حال حاضر نیز ابراز نگرانی کرده است که توان پردازش حجم بسیار زیاد پرداخت‌های خرد حاصل از اینترنت اشیا را نخواهد داشت و به دنبال راه‌هایی نوآورانه برای کاهش یا انتقال بار این تراکنش‌هاست. شاید سیستم پرداخت فیسبوک یکی از این راه‌ها باشد.»
در هر حال، با توجه به اینکه فیسبوک بیش از ۱.۵ میلیارد بازدید روزانه دارد، اگر پروژه لیبرا موفقیت آمیز باشد، می‌تواند تهدید بزرگی برای شرکت‌های پرداخت مثل ویزا و مسترکارت به حساب آید به ویژه در کشورهای در حال توسعه که شبکه‌های اجتماعی پایه و اساس شبکه‌های پرداخت را شکل می‌دهند.
هارتج سوانی، هم‌بنیان‌گذار شرکت Hosho که حسابرسی قراردادهای هوشمند را انجام می‌دهد، در این رابطه به Cointelegraph گفته است:
«فکر می‌کنم این اقدام فیسبوک برای رقابت با وی‌چت است تا بتواند دلار آمریکا را وارد سیستم پرداختی خصوصی کند، مانند کاری که وی‌چت در مورد یوآن چین انجام داده است.
مدت‌هاست که فیسبوک به بازار هندوستان و پول‌هایی که کارگرهای مقیم خارج این کشور برای خانواده‌های خود می‌فرستند، چشم دوخته است ولی نکته جالب این است که دولت هند استفاده از رمزارز را در کل این کشور ممنوع کرده است.
مارتین معتقد است که فیسبوک می‌خواهد از طریق توکن دیجیتال خود، بازار پرداخت موبایل را نیز قبضه کند ولی شاید بازار خود آمریکا بهترین دروازه ورود به حوزه کریپتو باشد.
آمریکا در زمینه پرداخت آنلاین موبایل بسیار عقب است. در حال حاضر ۷۴ درصد از چینی‌ها از تلفن همراه برای انجام تراکنش‌های پرداخت استفاده می‌کنند در حالی که این عدد در آمریکا ۴۴ درصد است. علی بابا و وی‌چت 93 درصد از پرداخت‌های موبایل چین را در اختیار دارند ولی بازار آمریکا بین شرکت‌های متعددی تقسیم شده است. این شرایط فرصت بزرگی برای فیسبوک است تا بتواند جایگاه خودش را به عنوان رهبر بازار پرداخت در آمریکا و جهان تثبیت کند.
پروژه لیبرا می‌تواند به بزرگ‌ترین پروژه‌ای تبدیل شود که از رمزارز استفاده می‌کند و کل صنعت را به جلو می‌راند. مارتین در این رابطه می‌گوید:
«باید کاربرد بزرگ و ملموسی برای رمزارزها وجود داشته باشد تا مردم عادی از وجودشان آگاه شوند. فیسبوک حدود 2.5 میلیارد کاربر دارد که تقریبا یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و حضور این شرکت در این عرصه می‌تواند کمک شایانی به پیشرفتش کند. در حال حاضر تخمین زده می‌شود که 32 میلیون کیف پول بیت کوین وجود داشته باشد و افراد زیادی هم بیش از یک کیف پول دارند. بنابراین در بهترین حالت، تعداد افرادی که کیف پول بیت کوین دارند 1 درصد کاربران فیسبوک است.»
برخی متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که پایگاه کاربران رمزارز با حضور فیسبوک، دو یا سه برابر خواهد شد. همچنین، پس از اقدام این شبکه اجتماعی، شرکت‌های سنتی و استارتاپ‌های متعددی تلاش‌های خود برای ورود به این حوزه را تسریع کرده‌اند.
حذف کارمزد
آخرین نکته‌ای که در گزارش وال استریت ژورنال آمده این است که فیسبوک می‌خواهد کارمزدی از فروشگاه‌ها دریافت نکند. معمولاً بانک‌ها و شبکه‌های پرداخت 2 یا 3 درصد هزینه پردازش تراکنش از فروشگاه‌ها دریافت می‌کنند. شاید این اقدام فیسبوک منجر به خروج فروشگاه‌های زیادی از شبکه‌های فعلی شود، به ویژه از آنجایی که ویزا و مسترکارت اعلام کرده‌اند که به زودی نرخ کارمزد خود را افزایش خواهند داد.
با این حال، هنوز مشخص نیست که فیسبوک چگونه می‌خواهد از این پروژه درآمد داشته باشد. البته همیشه این احتمال وجود دارد که فیسبوک بخواهد ابتدا مجموعه‌ای از کاربرها را به سمت سیستم جدیدش جذب کند و در ادامه از آن‌ها درآمد به دست آورد. می‌دانیم که این شرکت برخلاف بسیاری از پروژه‌های مشابه، توانایی کسب درآمد از تبلیغات و فروش داده را دارد.
منبع : cointelegraph