توکن غیرمثلی یا ان اف تی NFT چیست؟

در این مقاله به بررسی کامل مفهوم توکن های غیر مثلی یا NFT و کاربردها و مزایای آن در حوزه بازی های رایانه ای و احراز هویت دیجیتال، معامله NFT ها و آینده پیش روی آن میپردازیم.

برای درک بهتر مفهوم توکن های مثلی و غیر مثلی ابتدا با یک مثال بحث را آغاز می کنیم. تصور کنید کالایی به ارزش ۱۰۰۰۰ تومان خریداری کرده اید و قصد دارید هزینه آن را به صورت نقد پرداخت کنید، برای فروشنده تفاوتی ندارد که شما یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی به او بدهید یا دو اسکناس ۵ هزار تومانی، چون از نظر ارزش یکسان هستند. این نوع دارایی ها، مانند دلار، ریال بیتکوین و … مثلی یا تعویض پذیر(FT) هستند.

 این مثال را در خصوص ارزهای دیجیتال در نظر بگیرید، اگر کسی ۱ ETH قرض بگیرد (اتر یک رمز ارز است که برای کار با بلاک چین اتریوم مورد نیاز است)، احتمالا آن ۱ ETH را در جایی استفاده کرده و ۱ ETH دیگر به همان ارزش را باز می‌گرداند. قرض گیرنده همچنین می‌تواند به عنوان مثال دو بار ۰٫۵ ETH بدهد، یعنی توکن‌های تعویض پذیر قابل تقسیم هستند.

در مقابل دارایی های مثلی، دارایی های غیر مثلی یا تعویض ناپذیر(NFT) قرار دارند که بیشتر کالاهای اطراف ما را در بر میگیرند. به طور مثال اگر ساعت یا خودرو یا هر وسیله شخصی دیگری را به دوست خود قرض بدهید، او باید دقیقا همان را به شما برگرداند نه معادل آن را، این نوع دارایی ها غیر قابل تعویض(Non-Fungible) هستند.

توکن غیرمثلی یا NFT چیست؟

توکن های غیر قابل تعویض یا NFT دارایی های دیجیتالی هستند که هر یک از آن‌ها مشخصاتی خاص داشته و با دیگر توکن ها قابل تعویض نیستند. از این توکن‌ها برای شخصی سازی دارایی‌ها و ویژگی هایی مانند تشخیص هویت و حقوق معنوی استفاده می‌شود.

یکی از تفاوت‌های عمده بین توکن‌های قابل تعویض و غیر قابل تعویض، این است که FTها قابل تقسیم و NFT ها غیر قابل تقسیم هستند. می‌توان FT را قرض داد، بازگرداند و قسمت قسمت منتقل کرد، در حالیکه NFT را نمی‌توان تقسیم کرد.

توکن های غیر مثلی روی شبکه بلاکچین ثبت می شوند و به همین دلیل ویژگی های تغییر ناپذیری، غیر متمرکز بودن و امنیت بالای بلاکچین ها را دارند.

NFT  ها چگونه کار می کنند؟

توکن هایی مانند بیت کوین و ERC-20 مبتنی بر اتریوم قابل تعویض و مثلی هستند. استاندارد توکن غیر مثلی اتریوم، همانطور که توسط سیستم عامل ها و پلتفرم هایی مانندCounosPlatform، CryptoKitties و Decentraland استفاده می شود ، ERC-721 است. این ویژگی مختص اتریوم نیست و می توان در سایر بلاکچین های فعال شده با قرارداد هوشمند با ابزارها و پشتیبانی از رمزهای غیر مثلی، توکن های NFT ایجاد کرد.

توکن های غیر مثلی و قراردادهای هوشمند آنها امکان اضافه شدن ویژگی ها و جزییاتی مانند هویت مالک یا لینک های ایمن سازی فایل را فراهم می کنند. استفاده از توکن های غیر مثلی برای اثبات مالکیت دیجیتال پیشرفت مهمی برای دنیایی است که به طور فزاینده ای داده های دیجیتالی ایجاد می شود. آنها می توانند وعده تکنولوژی بلاکچین برای افزایش امنیت بدون واسطه را که در مالکیت یا مبادله تقریباً هر دارایی اعمال لازم است، محقق کنند.

همانطور که هنوز هم تکنولوژی بلاکچین، توکن های غیر مثلی، پروتکل ها و فناوری قرارداد هوشمند آنها در حال توسعه است، ایجاد برنامه ها و بسترهای نرم افزاری غیرمتمرکز برای مدیریت و ایجاد رمزهای غیر قابل تعویض هم نسبتاً پیچیده است.

ویژگی های توکن های غیر مثلی(NFT)

۱. منحصربه‌ فرد بودن: همانطورکه از عنوان این ویژگی پیداست، منظور این است که هیچ توکن دیگری را نمی‌توانید بیابید که همانند توکن شما باشد.

۲. تعامل ناپذیری: از توکن یک شخصیت در یک بازی نمی توان به عنوان یک شخصیت در بازی دیگری استفاده کرد. این مورد برای توکن های کارت های تجاری نیز صدق می کند.

۳. کمیاب بودن : توکن های تعویض پذیر به تعداد زیاد تولید می شوند اما افرادی که NFT ایجاد می‌کنند تمایل بسیار زیادی به کم بودن تعداد توکن ها دارند تا وِجهِ تک و خاص بودن آن را حفظ کنند.

۴. تقسیم ناپذیری: NFT همانطور که گفتیم، توکن های غیر مثلی تقسیم ناپذیر هستند و آن ها را نمی توان به بخش های کوچکتر مانند ساتوشی های بیت کوین تقسیم کرد. آنها منحصراً به عنوان یک مورد کامل و واحد وجود دارند. نمی‌توان نصفی یا یک دهم از اینگونه دارایی ها را داشت مثلاً شما می‌توانید یک دهم یا یک صدم از بیت کوین را در کیف پول خود جای دهید اما توکن های NFT حتماً باید یک واحد یا دو واحد از آنها را بطور کامل داشته باشید. داشتن یک و نیم واحد امکان پذیر نیست. چرا که این توکن‌ها به یک چیز خاص مثل یک اثر هنری یا خانه یا … تعلق می‌گیرد.

۵. تأییدپذیری: یکی دیگر از مزایای ذخیره داده های مالکیت تاریخی و ایجاد توکن های NFT در بلاکچین این است که منشأ و خالق اصلی اقلامی مانند آثار هنری دیجیتال و سایر آثار دارای مالکیت حقوقی را می توان ردیابی کرد، بدیت ترتیب امکان احراز هویت آثار بدون نیاز به تأیید شخص ثالث فراهم می گردد.

۶. تجزیه ناپذیری: از آنجا که تمام داده های NFT از طریق قراردادهای هوشمند در بلاکچین ذخیره می شوند، نمیتوان توکن ها را تخریب، حذف یا کپی کرد. مالکیت این توکن ها نیز تغییرناپذیری است، به این معنی که مالکیت NFT ها واقعاً در اختیار صاحبان آن آثار قرار دارد، نه شرکت هایی که توکن را ایجاد می کنند.

کاربردهای مهم NFT‌ها

توکن‌های NFT دنیای جدیدی را به روی امنیت و کارایی بلاکچین باز کرده اند. در این بخش به برخی از مهمترین این کاربردها میپردازیم.

۱. بازی های آنلاین: توکن‌های NFT تحولات بزرگی در دنیای بازی‌های کامپیوتری ایجاد کرده اند. گیمر ها میتوانند اقلام قابل خرید و یا جمع آوری موجود در بازی‌ها را مانند انواع کمک های موجود در بازی، اسلحه‌ ها، و اموال مختلف را با توکن‌های ایجاد شده برای هر کدام از آن ها، بصورت نقدی و یا رمز ارز خرید کنند. برای مثال، شرکت «Decentraland» در حال آزمایش یک بازی کامل است که حول بلاک چین، هوش مصنوعی و تعامل سه بعدی با دنیای دیجیتال ساخته شده است. کاربران ایرانی نیز که به دلیل تحریم ها نمیتوانند از پرداخت های آنلاین در بازی ها استفاده کنند به وسیله این توکن ها و تکنولوژی بلاکچین این قابلیت را به دست خواهند آورد.

از جمله مشهورترین کاربردهای توکن NFT بازی CryptoKitties است که در آن شما می‌توانید شخصیت های گربه‌ای منحصر به فردی بر روی بلاکچین داشته باشید و حتی آن‌ها را خرید و فروش کنید. این گربه‌های کارتونی در واقع توکن هایی NFT از نوع ERC-721 و بر بستر بلاکچین اتریوم هستند که قواعد ساخته شدن وانتقال آن ها در قراردادهای هوشمند اتریوم تعریف شده‌اند.

۲. کلکسیون دار ها: اخیرا بازار کالاهای کلکسیونی که شامل انواع کالاها از خودروهای لوکس و تک گرفته تا هر کالای کوچک دیگری بسیار داغ شده است. آثار هنری مانند نقاشی‌ها و مجسمه ها که توسط متخصصان تائید و احراز هویت شده‌اند، توسط یک توکن NFT که برای آن‌ها ایجاد می‌شود احراز هویت و تاییدیه اصل بودن میگیرند و در بازارهای فروش مانند حراجی‌ها، آن توکن را به عنوان مدرک اثبات اصل بودن کالا و این ‌که فروشنده صاحب واقعی آن کالا است، ارائه می دهند. این ویژگی از کپی برداری و فروش آثار و کلکسیون های تقلبی جلوگیری می کند و میتواند تحول و پیشرفت بسیار بزرگی برای صاحبان آثار باشد.

۳. خرید بلیط: بلیط یک کنسرت بزرگ و بلیط اجرای نوازندگان در یک شهر کوچک، شاید ظاهرا هر دو مشابه یکدیگر طراحی شوند اما مشخص است که دارای ارزش ‌های بسیار متفاوتی هستند. هر دو بلیط هستند و هر دو رویداد در یک زمان است، اما مشخصات و جزئیات بلیط ‌ها تفاوت ‌ها و ارزش بسیار متفاوتی دارند. این ماهیت NFT است که مالکیت دسته خاصی از دارایی‌ها را استاندارد ‌کند که دارای ظاهر مشترک اما با ارزش ‌های مختلف هستند. فروش بلیط توسط NFTها فرصت خوبی است تا این صنعت را متحول سازد.

۴. احراز هویت و گواهینامه: یکی دیگر از کاربردهای توکن NFT موضوع هویت دیجیتال است. هویت هر شخص یک رشته از اطلاعات منحصر به فرد است. برای ذخیره کردن این اطلاعات بر روی بلاکچین و ایجاد شبکه ای غیرمتمرکز برای این کار، نیاز به توکن های NFT یا غیر قابل تعویض است.

به این ترتیب هر شخصی می‌تواند به صورت مستقل به اطلاعات خود دسترسی داشته باشد و حتی با استفاده از یک کلید که تنها در اختیار خودش است این اطلاعات را در اختیار هر کس که تمایل داشته باشد، بگذارد. شخصیت‌های غیر حقیقی همه‌جای فضاهای مجازی از جمله شبکه‌های مجازی را فرا گرفته است؛ می‌توان برای احراز هویت افراد، توکن‌های تائید شناسایی و مدرک از جمله شناسنامه، گذرنامه، انواع گواهینامه و … را ایجاد نمود و به صورت داوطلبانه، برای نهادهایی که به تائید هویت شما و مدارک شما نیاز دارند، آن را ارائه نمود. ازجمله شرکت های پیشرو در استفاده از NFT با این اهداف، پلتفرم کونوس است.

معرفی برخی پیشگامان حوزه NFT

رشد صنعت NFT از سال 2020 شدت گرفت و طبق گزارش منتشر شده ژانویه ۲۰۲۱ در دپ ردر( DappRadar) ، فعالیت روزانه در بازی‌های بلاک‌چین در سال 2020 حدود 35 درصد افزایش یافته و به حدود 28 هزار کیف پول دیجیتال فعال در روز رسیده است.

اخیرا و همزمان با رشد این حوزه، شاهد خرید و فروش بعضی از این آیتم‌ها با قیمت‌های بسیار بالایی هستیم، یک هنرمند نوجوان اثری هنری که از NFT استفاده کرده بود را به قیمت ده‌ ها هزار دلار به فروش رساند؛ در موردی دیگر، یکی از کارت‌های قابل معامله در بازی Sorare که مربوط به کاراکتر کیلیان امباپه بود، حدود 65 هزار دلار فروخته شد.

به همین طریق یک عکس به قیمت 176 هزار دلار فروخته شد. اوج این رشد در فوریه 2020 بود، زمانی که پروژه‌ای به نام Hashmasks موفق به فروش 16 هزار قطعه هنری NFT به ارزش 9 میلیون دلار شد، در این زمان حوزه NFT قله ‌های جدیدی را فتح کرد.

این پول‌های بزرگ باعث جذب چهره‌های بزرگ و معروف به این حوزه شده و هنرمندان و چهره‌های مشهور سعی دارند از این فرصت استفاده کنند. لیل یاچتی رپر بزرگ، جاستین رویلند سازنده انیمیشن ریک و مورتی، ددماوس دی‌جی و لوگان پاول یوتیوبر محبوب از جمله اشخاصی هستند که توکن‌های NFT تولید کردند.

پلتفرم کونوس (Counos Platform)

پلتفرم کونوس یکی از پیشگامان استفاده از تکنولوژی NFT است. این پلتفرم در طراحی سیستم صدور مدرک و حفاظت از کپی رایت خود از NFT استفاده کرده است. با کمک این سیستم می توان از شبکه بلاکچین کونوس ایکس بهره برد تا انواع و اقسام مدارک را صادر کرد، مدارکی از جمله مدارک دانشگاهی، مدارک گمرکی، مدارک حمل و نقل، مدارک مربوط به احراز هویت، و غیره. شبکه بلاکچین کونوس ایکس یک دفتر ثبت عمومی غیرمتمرکز در اختیار می گذارد که ذخیره سازی انواع مدارک را به شکلی امن، مستقل، و غیرقابل تغییر ممکن می سازد.

در سیستم حفاظت از کپی رایت نیز، شبکه بلاکچین کونوس ایکس و NFT برای ثبت انواع و اقسام کپی رایت ها به کار برده خواهد شد. می توان از این سیستم برای ثبت انواع حق اختراع، مالکیت معنوی، حق کپی رایت موزیک و انواع دیگر کپی رایت ها استفاده کرد. برای ثبت کپی رایت، این اطلاعات در یک تراکنش در NFTشبکه بلاکچین کونوس ایکس ثبت می شود. هر تراکنشِ ثبت شده دارای اطلاعات و آی دی مشخص است، از جمله زمان دقیق ثبت. بدین جهت هنگامی که شخص حق کپی رایت خود را با کمک کونوس ایکس در NFT ثبت می کند، بر آن اساس مدرکی دریافت کرده که اطلاعات کاملا دقیق زمان ثبت کپی رایت را به شکلی غیرقابل تغییر دریافت می کند.

شرکت کلکسیون های دیجیتال ترا ویرتوا (Terra Virtua)

همانطور که در قسمت کاربردهای NFT گفتیم، یکی از بازارهای نوظهور برای توکن‌های NFT، ایجاد آیتم‌های دیجیتال قابل جمع آوری و مورد استفاده در بازی ها و همچنین کلکسیون دارها است. مثل کارت‌های فیزیکی ارزش این آیتم‌ها ناشی از کمیابی آنهاست. برندهای مختلف شروع به ارسال مجوز برای استفاده از تولیدات خودشان در کلکسیون‌های دیجیتال کرده اند که یکی از پیشگامان این عرصه Terra Virtuaاست.

Terra Virtua خودش را «خانه آیتم‌های کلکسیون دیجیتال» نامیده است. این کمپانی سپتامبر ۲۰۲۰، یکسری NFT را منتشر کرد که با الهام از فیلم پدرخوانده طراحی شده بودند.

مدیر اجرایی این شرکت هدف اصلی Terra Virtua را گسترش کاربرد و استفاده از توکن‌های NFT اعلام کرده و افزود که انگیزه استفاده از این توکن‌ها پل زدن بین دنیای دیجیتال و دنیای واقعی بوده است.

کریپتوکیتیز (CryptoKitties)

کریپتوکیتیز اولین پروژه NFT بود که در سال ۲۰۱۷ روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شد. در این بازی کاربران گربه‌های مجازی را جمع‌آوری و معامله می‌کنند. گربه‌ها که هر کدام دارای ویژگی‌های ظاهری خاصی هستند، می‌توانند زاد و ولد کنند و گربه‌های جدیدی بسازند. اگر گربه‌هایی از نژاد برتر داشته باشید یا شانس شما خوب باشد، طبق علم ژنتیک می‌توانید صاحب یک گربه کمیاب و به‌شدت ارزشمند شوید. فقط یک گربه به‌نام «Koshkat» در این بازی که فقط یک عدد از آن وجود دارد و با قیمت ۵۰۰ اتر (معادل بیش از ۲۰۰ هزار دلار) برای فروش گذاشته شده است.

شرکت حفاظت از مالکیت آثار هنری (SuperRare)

این شرکت یکی از فعالین پیشرو در حوزه هنرهای دیجیتال مبتنی بر NFT است. همانطور که از نام SuperRare مشخص است، هدف آن ایجاد بازاری برای آثار هنری دیجیتال ارزشمند و کمیاب است. در SuperRare، آثار هنری در بلاک چین اتریوم ثبت و احراز هویت می‌شوند که این سیستم ارزشمند بودن این آثار را تضمین می‌کند. طبق اطلاعات سایت SuperRare تا کنون 11 هزار قطعه هنری توسط کاربران جمع آوری شده است.

شرکت بازی سازی غیر متمرکز(Decentraland)

استفاده از توکن‌های تعویض ناپذیر در دنیای بازی های رایانه ای روز به روز بیشتر می‌شود. شرکت (Decentraland) اولین شرکت بازی سازی کاملاً غیرمتمرکز جهان است که با توکن ERC-20 مانا (MANA) ساخته شده است.

دنیای این بازی شبیه به ماین‌کرفت است، گرافیک‌ها حالت بلوکی ساده دارند و کاربران در آن به ساخت و ساز می‌پردازند که شامل آیتم‌های مختلف از گالری‌های هنری تا بازی‌های ساده ساخته شده در دنیای بازی است. این آیتم ها با NFTهای ساخته شده توسط شرکت قابل خرید و معامله هستند.

توکن‌های تعویض ناپذیر و DeFi

توکن‌های تعویض ناپذیر (NFT) در یکی از حوزه ‌های بسیار مهم ارزهای دیجیتال یعنی امور مالی(DeFi) غیرمتمرکز هم نقش دارند. یک نمونه از این کاربردها در دیفای، Aavegotchi است، استارتاپی آزمایشی که آیتم‌های قابل جمع آوری هستند که در دنیای بازی از آنها استفاده می‌شود.

معامله توکن های تعویض ناپذیر(NFT)

این نوع توکن‌ها در صرافی‌های رمزارزهای معمولی معامله نمی‌شوند و معاملات فقط در بازار‌های دیجیتال مثل Rare Bits، Open Sea، SuperRare و Openbazaar و همچنین بازار LAND که مربوط به Decentraland است انجام می‌شوند.

نکته ای که در این قسمت باید مطرح کنیم این است که NFTها از نظر پیشرفت و کاربرد آن ها تکنولوژی بسیار خوبی برای اهداف کاربردی هستند، اما نباید به آن ها به دید سرمایه گذاری یا دارایی دیجیتال با هدف سوددهی نگاه کرد.

سرمایه گذاری در بازارهای این چنینی چه خرید هنرهای زیبا و چه Mouton Rothschild یا CryptoKitty 1982 ، خطر بسیار بیشتری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال و پاداش کمتری نیز دارد.

به عنوان مثال مطالعه اخیر Citi نشان داد که بازار هنر معاصر از سال 1985 تا 2018 بازدهی سالانه فقط 7.5٪ دارد و با توجه به اهداف توکن های تعویض ناپذیر که در همین راستا است، افزایش قیمت آن ها نیز حباب و بدون پشتوانه است.

بازار NFT تا حد زیادی حدس و گمان است و احتمالاً نوسانات قیمتی عجیبی را خواهد داشت.

کاربرد توکن‌های تعویض ناپذیر در آینده

همانطور که گفتیم، در حال حاضر از توکن‌های تعویض ناپذیر بیشتر در بازی‌ها و کلکسیون سازی استفاده می‌شود. برندهای شناخته شده‌ای نیز در حال صدور مجوز استفاده از NFTبرای محتوای خودشان هستند. بازی فوتبال محبوب Sorare 100 باشگاه فوتبال را در پلتفرم خودش ثبت کرده و بازی‌هایی مثل Smurfs، Minecraft و Doctor Who همگی توکن‌های تعویض ناپذیر خودشان را ایجاد کرده اند.

پتانسیل توکن های تعویض ناپذیر بسیار بیشتر است و می‌توان از آنها برای کارهای دیگری مثل محافظت از حق کپی رایت، مالکیت معنوی، صدور بلیط و چندین هدف دیگر استفاده کرد.

توکن‌های تعویض ناپذیر امکان ایجاد توکن‌های اوراق بهادار و توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی و دیجیتال را فراهم می‌کنند. دارایی‌های فیزیکی مثل املاک و مستغلات هم برای فراهم کردن امکان مالکیت جزئی یا اشتراکی قابل توکنیزه شدن و استفاده از این ویژگی هستند.

از سایر کاربردهای آینده توکن‌های تعویض ناپذیر می‌توان به صدور گواهینامه دیجیتال، گارانتی و حتی گواهینامه تولد و فوت اشاره کرد. قرارداد هوشمند یک توکن تعویض ناپذیر می‌تواند هویت مالک آن را به شکل غیرقابل تغییر ثبت کند و امکان ذخیره آن در والت‌های دیجیتال نیز برای دسترسی راحت تر وجود دارد.

در آینده کیف پول‌های دیجیتال ما حاوی همه گواهینامه‌ ها، مدارک، مجوزها و دارایی‌هایمان به صورت دیجیتال و با امنیت بسیار بیشتر از حال حاضر خواهد بود.

موارد گفته شده در خصوص کاربرد گسترده NFT ها در آینده بود، اما همانطور که گفتیم به این تکنولوژی نباید به دید سرمایه گذاری نگاه کرد و بازار آن به دلیل نوسانات، بسیار پر ریسک و پر مخاطره است.

کد خبر: 1399123008TSMCMF

مطالب مرتبط:

هفت نکته که باید درباره NFT بدانید

کاربرد توکن‌های تعویض‌ناپذیر چیست؟

توکن های تعویض ناپذیر ستاره جدید صنعت رمزارز هستند؟